| تاریخ ارسال: 1400/3/2 |
شاخه های دانشجویی انجمنهای علمی در دانشگاهها از بازوان پر قدرت هر انجمن تلقی میشود انجمن دانشجویی مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی یکی از شاخه های فعال انجمن مشاوره ایران میباشد که همواره فعالیتهای مثمر ثمری را داشته است در این راستا از طریق هماهنگی هایی که کمیته تحصیلی انجمن مشاوره ایران به مسیولیت دکتر معصومه اسمعیلی با وزارت اموزش و پرورش انجام داده است تصمیم بر این گرفته شد که برنامه سه شنبه اهای مشاوره ای بسط داه شود و مشاوران محترم اموزش و پرورش از حضور در این وبینارهای علمی و کاربردی بهرمند گردند لذا در سومین جلسه این برنامه به مناسبت نزدیک شدن به امتحانات دانش آموزان، در تاریخ بیست و هشتم اردیبهشت سال هزار و چهارصد با عنوان« مدیریت استرس و تنظیم هیجان دانش آموزان در ایام امتحانات» برگزار شد.
در این وبینار از محمد ربیعی، استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه شهر کرد دعوت به عمل آمد. محمد ربیعی سخنرانی خود را با این جمله که جایگاه اضطراب و حافظه در مغز در کنار هم هستند آغاز کرد و گفت اگر اضطراب افزایش پیدا کند، خود به خود میتواند روی فرایندهای حافظه اثر بگذارد و آموخته های دانش آموزان را تحت تاثیر قرار دهد. وی گفت یکی از مسائلی که دانش آموزان در طول زندگی تحصیلیشان با آن روبرو هستند بحث اضطراب از امتحان است که میتواند مسائل جدی را در فرایند پیشرفت تحصیلی برخی از دانش آموزان ایجاد کند. ربیعی تاکید کرد به جایگاه اضطراب امتحان در مشکلات تحصیلی توجه کنید تا به یک تبیین آسیب شناسی در رابطه با مشکلات تحصیلی برسید. او گفت ما ده طبقه مشکل تحصیلی داریم که بعضی از این طبقات میتواند مستقیم با اضطراب امتحان مرتبط باشد. ربیعی اظهار داشت در صورتیکه مداخله منسجم و کامل داشته باشیم باید بتوانیم با یک مصاحبه تحصیلی خوب، جایگاه امتحان و مشکلات مربوط به آن را در آسیب شناسی تحصیلی ببینیم. و در حین مطالعه ببینیم آیا تشخیص واقعی، مشکلات مربوط به امتحان است یا به تبیین بهتری در سایر طبقات میرسیم. او تاکید کرد باید بدانیم مسائل مربوط به امتحان چه جایگاهی دارند. محمد ربیعی بیان کرد مشکلات امتحان، فقط اضطراب امتحان نیست بلکه ما در مسائل مربوط به امتحان مشکلی به نام عدم مهارتهای فراشناختی مربوط به شناخت مسائل مهم داریم. امتحان دادن یعنی تشخیص مسائل مهم از غیر مهم و چند بار خواندن آنها. اگر فردی این چنین به امتحان نگاه کند میگوییم او توانایی تشخیص مسائل مهم از غیر مهم را داشته است. ربیعی اشاره کرد که گاها شرایط فیزیکی و روانشناختی نامناسب در جلسه امتحان وجود دارد. وی خاطر نشان کرد که شرایط امتحان باید به شکلی باشد که بتواند توانمندی های افراد را اندازه گیری کند. وجود گل با گلدان های کوزه ای و همچنین فلاسک آب و یا شربت میتواند شرایط فیزیکی را مناسب سازد. شرایط روانشناختی هم بسیار در جلسه امتحان حائز اهمیت است. اگر معلمان خلقیات مناسبی نداشته باشند احتمال دارد که به القای اضطراب در دانش آموزان کمک کنند و نتوانند عملکرد واقعی دانش آموزان را بسنجند.
محمد ربیعی تاکید کرد که اضطراب امتحان، یکی از مشکلات زیر مجموعه امتحان است. مسائل دیگری هم وجود دارد که رعایت آنها میتواند به ارزیابی بهتری کمک کند. گاها ارزش های نامطلوب شامل سوالات نامناسب و تاکید بر حفظ مطالب هست در صورتیکه امروزه در تعلیم و تربیت تاکید بر حافظه بسیار کاهش پیدا کرده است. محمد ربیعی در ادامه گفت دانستن نشانه های اضطراب بسیار پر اهمیت است چرا که موجب کاهش ابهام مسائل دانش آموزان میشود. وقتی دانش آموز ابهام ندارد و واضح است که مسئله اش چیست می تواند اضطرابش را کاهش دهد. ربیعی بیان کرد که اضطراب امتحان، معمولا با ترس و دلهره هنگام مواجه با موقعیتی به نام امتحان خودش را نشان میدهد. ربیعی اظهار داشت دلهره، نگرانی و تشویش، قبل، هنگام و بعد از امتحان می تواند یکی از تعاریف پذیرفته شده و رایج مرتبط با اضطراب امتحان باشد. گاهی اوقات دانش آموزان از زمان اعلام تاریخ امتحان، علائم اضطراب امتحان را تجربه میکنند. وی گفت طبق پژوهش ها شکل گیری اضطراب امتحان از کلاس پنجم آغاز میشود و در کنکور به اوج خود میرسد و دانش آموزان بعد از کنکور کاهشی از اضطراب امتحان را تجربه میکنند. ربیعی در رابطه با علائم جسمانی و رفتاری اضطراب امتحان گفت تپش قلب، خشکی دهان، معده درد، ترش کردن معده، درد معده تا پشت شانه ها و گردن، عرق کردن، سرگیجه، تکرر ادرار، لرزش و... جزء علائم جسمانی اضطراب امتحان هستند و همچنین ریتم گرفتن با انگشتان، جویدن خودکار، بداشتهایی و یا پرخوری، کم خوابی، خواب زیاد و بد اخلاقی میتواند از نشانه های رفتاری در ایام امتحانات باشد. او در مورد علائم شناختی اینچنین گفت که دانش آموزانی که اضطراب امتحان دارند ممکن است در ایام امتحانات تمرکز خود را از دست از دست بدهند و به همین خاطر نمیتوانند آموخته های خود را سازماندهی و تنظیم کنند و به همین دلیل پاسخ های پراکنده میدهند. از دیگر علائم شناختی در اضطراب امتحان احساس خالی شدن ذهن میباشد، معمولا دانش آموزانی که اضطراب امتحان دارندعملکردشان مطابق زحمتی که کشیدند نیست و با هوششان همخوانی ندارد، در واقع اضطراب امتحان عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار میدهد. اشتغال ذهنی همراه با احساس ناتوانی و تردید در توانایی های شخصی همراه است و خودکارآمدی فرد را کاهش میدهد. ربیعی تاکید کرد که شرطی شدن هم میتواند یکی از علل باشد او گفت وقتی از افراد میپرسیم که اضطرابت از کجا شروع شد آنها به یک مقطع یا زمان خاصی اشاره میکنند. وی خاطر نشان کرد که افرادی که از اضطراب منشر رنج میبرند، استعداد بیشتری برای اضطراب امتحان دارند.
ربیعی اظهار کرد طبق پژوهش ها بین هوش و اضطراب امتحان رابطه وجود دارد. وی گفت افرادی که دارای هوش خیلی بالا و هوش پایین هستند، اضطراب امتحان را کمتر تجربه میکنند. وی همچنین از رابطه عزت نفس و اضطراب امتحان سخن به میان آورد و بیان کرد که طبق پژوهش ها افرادی که آزمون ها را به عزت نفسشان ارتباط میدهند، اضطراب امتحان بیشتری را تجربه میکنند. وی تاکید کرد که ارزیابی های شناختی منفی از خود موجب اضطراب امتحان میشود. ربیعی اظهار کرد روش های نامناسب مطالعه میتواند به اضطراب امتحان دامن بزند. ربیعی با تاکید بر اینکه اگر در نظام حاکم بر سیستم آموزشی ملاک ارتقا فرد نمره امتحان باشد، احتمال اینکه اضطراب امتحان افزایش پیدا کند بسیار بالاست. محمد ربیعی یکی دیگر از علل اضطراب را علل خانوادگی خواند و گفت انتظارات فراتر از توان دانش آموزان، روش های تربیتی مستبدانه و ... نیز میتواند به اضطراب امتحان منجر شود. او اظهار کرد که هدف از برگزاری این جلسه کمک به دانش آموزان است که از امتحان بد به امتحان خوب برسند. ربیعی به تکنیک هایی برای کاهش اضطراب و فنونی برای افزایش خودکارآمدی دانش آموزان اشاره کرد. او گفت زمانیکه دانش آموزان مسلح به اسلحه ای میشوند که می توانند با اضطراب امتحان مقابله کنند موجب افزایش خودکارآمدی آنان و کاهش اضطراب امتحان میشود. ربیعی در نهایت به رعایت سبک زندگی سالم در ایام امتحانات بود که شامل خواب کافی و مناسب، تحرک، تغذیه، رفتارهای معنوی و ارتباطات اجتماعی می شد، اشاره کرد.
نویسنده : افشینه شیخ الاسلامی
