دوره 18، شماره 71 - ( 7-1398 )
جلد 18 شماره 71 صفحات 35-4 |
برگشت به فهرست نسخه ها
اثر بخشی آموزش تلفیقی مثبت‌نگری و تاب‌آوری بر نگرانی از تصویر بدنی و خودکارآمدی اجتماعی نوجوانان پسر
دانشگاه تهران
چکیده: (8343 مشاهده)
هدف: هدف پژوهش حاضر، شناسایی اثر آموزش تلفیقی مثبت‌نگری و تاب‌آوری، بر نگرانی از تصویر بدنی و خودکارآمدی اجتماعی پسران نوجوان بود.
روش: این پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون، با گروه کنترل بود. جامعه‌ی آماری تحقیق، شامل همه‌ی دانش‌آموزان دبیرستانی پسر پایه‌ی دهم مشغول به تحصیل در منطقه‌ی 16 آموزش و پرورش شهر تهران بود. از میان مدارس آن منطقه، یک دبیرستان به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و از بین کلیه‌ی دانش‌آموزان پایه‌ی دهم آن دبیرستان، 30 نفر بر اساس بالاترین نمرات کسب شده در پرسشنامه‌ی نگرانی از تصویر بدنی لیتلتون و همکاران (2005 )، BICI انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. سپس هر دو گروه به گویه‌های مقیاس خودکارآمدی در موقعیت‌های اجتماعی اسمیت و بتز (2000) پاسخ دادند. گروه آزمایشی در 8 جلسه‌ی حدوداً 75 دقیقه‌ای آموزش تلفیقی مثبت‌نگری و تاب‌آوری به صورت هفتگی شرکت کرد اما گروه کنترل در این مدت هیچ آموزشی دریافت نکرد. در پایان دوره، از هر دو گروه پس‌آزمون گرفته شده و داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که آموزش تلفیقی مثبت‌نگری و تاب‌آوری در کاهش نگرانی از تصویر بدنی و افزایش خودکارآمدی اجتماعی نوجوان تأثیر معناداری داشته است.
نتیجه‌گیری: می‌توان نتیجه گرفت که آموزش تلفیقی مثبت‌نگری و تاب‌آوری می‌تواند مداخله‌ای مؤثر برای بهبود نگرش به تصویر بدنی و ارتقای خودکارآمدی اجتماعی پسران نوجوان باشد.
روش: این پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون، با گروه کنترل بود. جامعه‌ی آماری تحقیق، شامل همه‌ی دانش‌آموزان دبیرستانی پسر پایه‌ی دهم مشغول به تحصیل در منطقه‌ی 16 آموزش و پرورش شهر تهران بود. از میان مدارس آن منطقه، یک دبیرستان به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و از بین کلیه‌ی دانش‌آموزان پایه‌ی دهم آن دبیرستان، 30 نفر بر اساس بالاترین نمرات کسب شده در پرسشنامه‌ی نگرانی از تصویر بدنی لیتلتون و همکاران (2005 )، BICI انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. سپس هر دو گروه به گویه‌های مقیاس خودکارآمدی در موقعیت‌های اجتماعی اسمیت و بتز (2000) پاسخ دادند. گروه آزمایشی در 8 جلسه‌ی حدوداً 75 دقیقه‌ای آموزش تلفیقی مثبت‌نگری و تاب‌آوری به صورت هفتگی شرکت کرد اما گروه کنترل در این مدت هیچ آموزشی دریافت نکرد. در پایان دوره، از هر دو گروه پس‌آزمون گرفته شده و داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که آموزش تلفیقی مثبت‌نگری و تاب‌آوری در کاهش نگرانی از تصویر بدنی و افزایش خودکارآمدی اجتماعی نوجوان تأثیر معناداری داشته است.
نتیجه‌گیری: می‌توان نتیجه گرفت که آموزش تلفیقی مثبت‌نگری و تاب‌آوری می‌تواند مداخله‌ای مؤثر برای بهبود نگرش به تصویر بدنی و ارتقای خودکارآمدی اجتماعی پسران نوجوان باشد.
نوع مطالعه: كاربردي |
دریافت: 1398/2/25 | پذیرش: 1398/11/20 | انتشار: 1398/11/20
دریافت: 1398/2/25 | پذیرش: 1398/11/20 | انتشار: 1398/11/20
فهرست منابع
1. آرین، خ.، فرخی، ن.، دلاور، ا. (1389). اثربخشی مهارت‌های مثبت‌اندیشی در افزایش خودکارآمدی دانش‌آموزان دختر مقطع راهنمایی شهر تهران. پایان‌نامه‌ی دوره‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
2. ابراهیمی مقدم، ح.، محمود، ا. (1396). بررسی رابطه بین کیفیت زندگی و خودکارآمدی با مؤلفه‌های سلامت عمومی در بین دانشجویان. پژوهش‌های مشاوره، 16 (63)، 80-67.
3. ابوالقاسمی، ع.، جعفری، ع. (1391). اثر بخشی رفتار درمانی دیالکتیکی بر تصویر بدنی و خودکارآمدی در دختران مبتلا به پر خوری عصبی. مجله روان‌شناسی بالینی، سال چهارم، 2 (14). 36 ـ 29.
4. استوار، ص. (1386). تبیین نقش واسطه‌ای توجه متمرکز بر خود و خودکارآمدی اجتماعی بر ارتباط بین اضطراب اجتماعی و سوگیری‌های شناختی در نوجوانان. پایان‌نامه دوره دکتری، دانشگاه شیراز.
5. اسماعیلی، ع.، گودرزی، ن.، شایسته، س. (1392). مبانی روان‌شناسی عمومی، تهران: انتشارات شلاک.
6. بن نینک، ف. (2012). رفتاردرمانی شناختی مثبت‌نگر، ترجمه‌ی اکرم خمسه (1394). تهران: انتشارات ارجمند.
7. پاترسون، ج. ا.، ویلیامز، ل.، ادواردز، ت. ا.، شامو، ل.، گراف‌گراندز، ک. (2009). مهارت‌های پایه در خانواده درمانی ـ از مصاحبه اولیه تا خاتمه درمان، ترجمه علی نیلوفری (1394). تهران: انتشارات ارجمند.
8. خدایاری فرد، م.، عابدینی، ی. (1394). نظریه‌ها و اصول خانواده درمانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
9. دولتی مقدم، م. (1392). رابطه‌ی عزت نفس با اهمال‌کاری و خودکارآمدی در کارمندان سازمان جهاد کشاورزی شهر زاهدان. پایان‌نامه‌ی دوره‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی.
10. دهقان نژاد، س.، حاج حسینی، م.، اژه‌ای، ج. (1396). اثربخشی آموزش مبتنی بر مثبت اندیشی بر سازگاری اجتماعی و سرمایه‌ی روان‌شناختی دختران نوجوان ناسازگار. مجله‌ی روان‌شناسی مدرسه، 6 (1)، 67-49.
11. ذوالفقاری، ع. (1382). پیامدهای روان‌شناختی ورزش، مجله پیوند، شماره 292، 49-44.
12. زارع، م. (1393). نقش ابعاد دل‌بستگی در راهکارهای انطباقی و غیر انطباقی تنظیم هیجان با واسطه‌گری ظرفیت شناختی سرکوب افکار ناخواسته، خودکارآمدی اجتماعی و خودافشاسازی، پایان‌نامه دوره‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
13. سپاه منصور، م.، ادهمی، ف. ز. (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی گروهی بر تاب‌آوری تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان. پایان‌نامه‌ی دوره‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
14. سجادی‌نژاد، م.، محمدی، ن. (1386). ارزیابی شاخص‌های روان سنجی پرسش نامه نگرانی درباره تصویر بدن و آزمون مدل ارتباطی شاخص توده‌های بدنی، نارضایتی از تصویر بدنی و عزت نفس در دختران نوجوان. مجله مطالعات روان‌شناختی، دوره سوم، بهار86، 83-100.
15. شاملو، س. (1390 ). آسیب‌شناسی روانی، چاپ دهم، تهران: انتشارات رشد.
16. شولتز، د.، شولتز، س. ا. (2005). نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سید‌محمدی (1385). تهران: نشرویرایش.
17. طاهری‌نیا، س.، محمدیان شعرباف، ح. (1392). اثربخشی آموزش فرزندپروری با رویکرد مثبت‌نگر بر خودکارآمدی مادران و بهبود رابطه‌ی مادر ـ کودک و مشکلات رفتاری کودکان. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی، مشهد.
18. عسکریان، ن. (1390). ربطه بین خودکارآمدی و تصویر بدنی در دانش‌آموزان نابینای 18-12 ساله، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
19. غیاثی، ع. (1394). رابطه‌ی عزت نفس و سبک‌های حل مسأله با باورهای خودکارآمدی دانشجویان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه زابل، فصلنامهی پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، شماره 34، 62-53.
20. فهیمی، ر. (1390). آشنایی با مهارت خودآگاهی. مجله‌ی کودک، نوجوان و رسانه، شماره‌ی 2و1، 122-103.
21. قاسمی، م.، مکی، م. (1396). بررسی رابطه‌ی تصویر جسمانی و عزت نفس در دانشجویان پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد فلاورجان. فصلنامهی مطالعات روان‌شناختی و علوم تربیتی، 2 (19)، 34-23.
22. قندی، م. (1391 ). مددکاری اجتماعی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات عطایی.
23. کریمی، ی. (1392). روان‌شناسی تربیتی، چاپ پانزدهم، تهران: نشر ارسباران.
24. کلانتری، ف.، داودی، ا.، بساک‌نژاد، س.، مهرابی‌زاده، م.، کاراندیش، م. (1394) اثربخشی درمان عقلانی ـ هیجانی ـ رفتاری بر نمایه‌ی توده‌ی بدن، خودکارآمدی وزن و تصویر بدن در نوجوان دختر دارای اضافه وزن. دوفصل‌نامه‌ی علمی _ پژوهشی وزارت علوم، 22 (2)، 98-75.
25. گلدارد، ک.، گلدارد، د. (2004). مشاوره با نوجوانان با رویکرد فعال، ترجمه جواد محمودی قرائی، نرگس علیرضایی و زهرا یوحنایی (1388). تهران: نشر قطره.
26. گل‌محمد‌نژاد بهرامی، غ.، رحیمی، ا. (1395). بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناختی بر سازگاری اجتماعی و خودکارآمدی اجتماعی دانش‌آموزان دختر متوسطه شهرستان نقده، مجله علمی _ پژوهشی آموزش و ارزشیابی، 35، 65ـ81.
27. گنجی، ح. (1380). بهداشت روانی، چاپ چهارم، نشر ارسباران: تهران.
28. مرادیان، آ.، کرمی، ن.، جعفری، س.، عزیزی‌نژاد، ح. (1394). اثربخشی آموزش گروهی مثبت‌نگری بر خودکارآمدی دانش‌آموزان پسر دبیرستان‌های شهرستان مهران. کنفرانس بین‌المللی یافته‌های نوین پژوهشی در علوم مهندسی و فناوری با محوریت پژوهش‌های نیازمحور.
29. مشرفی، ز. (1395). اثربخشی روان درمانی مثبت‌نگر بر تصویربدنی و کیفیت زندگی زنان نابارور، اولین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های نوین در حوره علوم تربیتی و روان‌شناسی و مطالعات اجتماعی ایران. قم.
30. محمدی دهاقانی، م.، یوسفی، ف. (1395). رابطه‌ی انواع خودکارآمدی با خشم؛ بررسی نقش واسطه‌ای حل مساله‌ی اجتماعی، روان‌شناسی تحولی، شماره47، 250-237.
31. مگیار موئه، ج. ا. (2009). فنون روان‌شناسی مثبت‌گرا، ترجمه فرید براتی سده (1391). تهران: انتشارات رشد.
32. مهدی‌پور، ر.، بهشتی، س.، شفیع‌آبادی، ع.، دلاور، ع. (1397). مقایسه اثربخشی آموزش گروهی روان‌شناسی مثبت‌گرای سلیگمن و رویکرد اسلامی مبتنی بر آموزه‌های قرآنی بر افزایش شادکامی زنان شاغل متأهل، پژوهش‌های مشاوره، 17 (66)، 57-32.
33. مهراندیش، ن.، سلیمی بجستانی، ح.، نعیمی، ا. (1398). مؤلفه‌های احساس تنهایی دختران مبتنی بر تجارب زیسته آنان، پژوهش‌های مشاوره، 18 (70)، 34-4.
34. مهردوست، ز.، نشاط دوست، ح.، عابدی، ا. (1392). اثربخشی پذیرش و تعهد درمانی بر کاهش توجه متمرکز بر خود و بهبود باورهای خودکارآمدی اجتماعی، روشها و مدل‌های روان‌شناختی، 3 (11)، 82-67.
35. Abiola, T., Udofia, O. (2001). Psychometric assessment of the Wagnild and Young's resilience scale in Kano, Nigeria. BMC Res Notes, 4, 509. [DOI:10.1186/1756-0500-4-509]
36. Allen, K., Byrne, S., Oddy, W., & Crosby, R. (2013). DSM-IV-TR and DSM-5 Eating Disorders in Adolescents: Prevalence, Stability and Psychological Correlates in a Population-Based Sample of Male and Female Adolescents. Journal of Abnormal Psychology, 122 (3), 720-732. [DOI:10.1037/a0034004]
37. Ayala, K. S. V., & Ramirez, M. T. G. (2018). Intervention Approach to Improve Body Image Perception, From the Positive Psychology Perspective. Pensamiento Psicologico, 16 (1), 119-131.
38. Bandura, A. (1997). Cognitive processes in mediating behavioral change, Journal of Personality and Social Psychology, 35,125-13. [DOI:10.1037/0022-3514.35.3.125]
39. Betz, E., N. (2004). Contribution of Self-Efficacy Theory to Career Counseling: A Personal Perspective. The Career Development Quarterly, 52 (4), 340-353. [DOI:10.1002/j.2161-0045.2004.tb00950.x]
40. Brozekowski, D. L., & Bayer, A. M. (2005). Body image and media use among adolescents. Adolescent medicine clinics, 16(2), 289-313 [DOI:10.1016/j.admecli.2005.02.010]
41. Cash, T.F., Pruzinsky T. (2002). Body image: A Hand book of Theory, Research and Clinical Practice, New York: The Guilford Press.
42. Cassidy, S. (2015). Resilience Building in Student: The Role of Academic Self-Efficacy. Journal of Frontiers in Psychology, 6: 1781. [DOI:10.3389/fpsyg.2015.01781]
43. Chait, S., R. (2007). Body image, attitudes, and self-efficacy as predictors of past behavior and future intention to perform breast and skin-examination. Thesis of graduate school, University of South Florida.
44. Delamater, John. (2003). Handbook of Social Psychology, Springer.
45. Gardner, D. G., & Pierce, J. L. (1998). Self-Esteem and Self-Efficacy within the Organizational Context. Group & Organization Management, 23 (1), 48-70. [DOI:10.1177/1059601198231004]
46. Ghahremani, L., Hemmati, L., Kaveh, M. H., Fararoei, M. (2018). Archives of Psychiatry and Psychotherapy, 2018; 1: 59-66 [DOI:10.12740/APP/81549]
47. Guilbert, N., Meyer, C. (2005). Fear of Negative Evaluation and Eating Attitude: A Replication and Extension Study. International Journal of Eating Disorder, 37 (4), 369-363. [DOI:10.1002/eat.20103]
48. Kekes Szabo, M. (2015). The Relationship Between Body Image and Self-Esteem. European Psychiatry, 30 (1), 28-31. [DOI:10.1016/S0924-9338(15)32029-0]
49. Keven-Akliman, C., & Eryilmaz, A. (2017). The Effectiveness of a Body Image Group Counselling Program on Adolescent girl in high School. International Journal of Psychology, 4 (2), 10-23. [DOI:10.17220/ijpes.2017.02.002]
50. Kololo, H., Guszkowska, M., Mazur, J., &Dzielska, A. (2012). Self-Efficacy, self-esteem and body image as Psychological determinants of 15-Years-old adolescents physical activity levels. Human Movement, 13 (3), 246-270. [DOI:10.2478/v10038-012-0031-4]
51. Lewis, J.V., Blair, A.J. & Booth, D.A. (1992). Outcome of Group Therapy for Body Image Emotionality and Weight Control Self-Efficacy. Cambridge University Press, Journal of Behavioral and Cognitive Psychotherapy, Volume 20, issue 2. [DOI:10.1017/S0141347300016931]
52. Littleton, H., Axsom, D., & Pury, C. (2005). Development of the Body Image Concern Inventory. Behavior Research and Therapy, 43 (2), 229-41. [DOI:10.1016/j.brat.2003.12.006]
53. Muris, P., Schmidt, H., Lombrichs, R. & Meesters, D. (2002). Protective and Vulnerability Factors of Depression in Normal Adolescents. Behavior Research and Therapy, 39 (5), 555-65. [DOI:10.1016/S0005-7967(00)00026-7]
54. Pope, H. G., Gruber, A. J., Mangweth, B., Bureau, B., Decol, C., Jouvent, R., & Hudson, J. I. (2000). -Body image perception among men in three countries. American Journal of Psychiatry, 157 (8), 1297-301. [DOI:10.1176/appi.ajp.157.8.1297]
55. Price, B. (1990). A Model For Body Image care. Journal of Advanced Nursing, 15 (5), 585-593. [DOI:10.1111/j.1365-2648.1990.tb01858.x]
56. Seligman, M. E. P., & Ciskszentmihalyi, M. (2000). Positive Psychology: An Introdoction. American Psychology, 55 (1), 5-14. [DOI:10.1037/0003-066X.55.1.5]
57. Smith, H.M., & Betz, N.E. (2000). Development and Validation of a Scale of Perceived Social Self-Efficacy. Journal Career Assessment, 8, 283-301. [DOI:10.1177/106907270000800306]
58. Snyder, C. R. & Lopez, S. J. (2007). Positive Psychology: The Scientific and Practical Exploration s of Human Strengths. Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc.
59. Stockton, M.B., Lanctot, J.Q., Mc Clanahan, B.S., Kleges, L.M., Kleges, R.C., Kumanyica, A.S., & SherillMittleman, D. (2009). Self-Perception and Body Image Association with Body Mass Index Among 8-10 Years-old African Girls. Journal of Pediatric Psychology, 34 (10), 1144-1154. [DOI:10.1093/jpepsy/jsp023]
60. Tracy, L. T. (2012). Positive Psychology Perspective on Body Image. Researchgate. December2012.
61. Usmiani, S,. & Duniluk, J. (1997). Mothers and their adolescent daughters: Relationship between self-esteem, gender role identity, body image. Journal of Youth and Adolescence, 26 (1), 45-62. [DOI:10.1023/A:1024588112108]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |