| تاریخ ارسال: 1402/12/15 |
گزارش کامل از چگونگی برگزاری بیست و یکمین همایش انجمن مشاوره ایران
با عنوان : "هویت ملی، آموزش و سلامت"
بیست و یکمین همایش ملی انجمن مشاوره ایران "هویت ملی، آموزش و سلامت" به همت انجمن مشاوره ایران و به میزبانی دانشگاه فرهنگیان پردیس نسیبه چهارشنبه ۲ اسفند۱۴۰۲ با حظور هئیت مدیره انجمن ، ریاست و مدیرگروه مشاوره پردیس نسیبه و اعضای هئیت علمی گروه مشاوره دانشگاه فرهنگیان پردیس چمران، دانشگاه علامه طباطبائی ، دانشگاه تهران و .. با احضور بیش از ۴۵۰ شرکت کننده برگزار شد دبیر علمی این همایش خانم دکتر سمیه کاظمیان دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی و دبیراجرایی جناب اقای دکتر یاسر مدنی استادیار دانشگاه تهران و معاون دبیر علمی خانم دکتر معصومه زیبائی نژاد بودند.
بخش افتتاحیه این همایش با سخنرانی خانم دکتر فاطمه ممیزی رئیس دانشکده نسیبه آغاز شد ایشان پس از خیر مقدم و تبریک میلاد حضرت علی اکبر و روز جوان ، با ارزوی موفقیت برای دانشجویان دانشگاه در شروع ترم جدید و تشکر از انجمن مشاوره و خیر مقدم به اساتید گفتند : که همایش هویت ملی اموزش و سلامت روان ،عنوان را برای خود جالب دانستند و خواستند که این عنوان سرلوحه کار دانشگاه قرار بگیرد و در ادامه به دانشجویان دانشگاه فرهنگیان گوش زد کردند که همگی باید این عنوان را سرلوحه راه خود قرار دهیم و هویت خود را پیدا کنید تا هویت شخصی و ملی آسیب نبیند.
ایشان گفتند که ارزش هایی که در وجود ما قرار دارد باید رشد پیدا کند و دانشگاه فرهنگیان جایی بسیار خوب برای شناخت و رشد این هویت ها است.
ایشان در ادامه اشاره کردند که معلمان راهنمایی برای کسب هویت توسط دانش‌آموزان هستند و در صورت نشناختن هویت خود نمی توانند آن را به کودکان این جامعه منتقل کرد.
ایشان در ادامه متذکر شدند که ادبیات ما بخشی از هویت ما است و از قابوس نامه کیکاووس ابن اسکندر یاد کردند و گفتند که با تورق این پندنامه میتوان درس تمدن ایرانی را شناخت و اضافه کردند که این کتاب با پندهایش (شناخت تن ،خدا،دوست و همنشین ،خانواده،...) می تواند مارا در تربیت یاری کند و تمام ساخت های تربیتی در این کتاب وجود دارد و راهنمای خوبی برای تالیف منابع آموزشی خود است.
سپس دکتر کیومرث فرحبخش از اعضای هیات مدیره انجمن مشاوره ایران و مدیرگروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی ،: پس از عرض سلام خدمت همکاران و خیر مقدم به حضار ، آرزو کردند که این همایش گامی باشد در جهت پژوهش های بیشتر ، در ادامه به سخن گران‌بهایی از امام علی در مورد هویت اشاره کردند: کسی را از خود راندی به سمت دیگری می‌رود ،ایشان گفتند که دیگری در در صورت قطع هویت نسبت به شما در جست و جوی هویت، به سمت دیگری می رود.
ایشان از چند نظریه پرداز جامعه مشاوره سخنانی در مورد هویت ارائه دادند گلاسر هویت را مهمترین نیاز آدمی می‌داند هویت یعنی داشتن تعلق نسبت به امور معنوی و اجتماعی ایشان گفتند مینوچین در خانواده درمانی اساس هویت را احساس تعلق می داند گلسر در مورد هویت که آن را نیاز ضروری می داند که گفته این نیاز آنقدر دارای اهمیت است که اگر آن را از دست بدهی از بین می روی !و ایشان در ادامه اشاره کردند که باید نظام ارزشی و هویت خود را شناخت اریک فروم در مورد نیاز به اصالت و ریشه داشتن کردند و این یعنی باید به جایی متعلق بود و خود را وابسته به جایی دانست هویت به دنبال خود تعهد را دارد،تعهد نسبت به خانواده ،کشور، جامعه...با توجه به صحبت های گفته شده باید دید اهمیت این مسئله مهم چقدر برای جوانان ما به چه میزان است و آیا اهمیت آن را درک کرده اند؟برخی از ماها به خاطر حفظ هویت ،دیگری را از خود می رانند .در جامعه ما روایت و گفتمان هایی وجود دارد که ممکن است به هویت ما آسیب بزند.
در همه جای دنیا کشورها به دنبال جهت دهی اذهان به سمتی هستند که منافع ملی خود را تامین کنند .و گامی که بر میدارند ابتدا گام رسانه و گفتمان است و قصد ایجاد احساس از خودبیگانگی را در جوانان دارند و جوامعی را هدف قرار می‌دهند که فرهنگ بهتری از آنها دارد . و وقتی نگرش از خودبیگانگی را در یک ملت ایجاد کنند به راحتی می‌توانند آنها را مورد استثمار قرار دهند ایشان ذکر کردند که یکی از آسیب شناسی های اساسی که باید در فرایند های رسانه ای و تربیتی ارزشی و اموزشی... انجام گیرد توجه کردن به میزانی است که به جوانان هویت می‌دهیم و باید هویت ملی و دینی و ایرانی را در آنها پرورش دهیم و باید از درون کشور شروع به ایجاد هویت در جوانان کنیم .باید کاری کرد جوان از هویت خود احساس غرور کند و احساس تعلق و هویت باعث پذیرش ارزش های جامعه می شود .ایشان با ذکر روایتی به این نکته اشاره کردند که احساس تعلق و هویت نسبت به خانواده وقتی درونی باشد مانند یک کنترل درونی عمل می کند و جوانان را از بی راهه ها حفظ میکند. گاهی برخی از جریان های سیاسی مانند طالبان وداعش هویت فرد را می گیرند و هویت جدیدی به افراد می دهند که دیگر خلاف آن نمیتواند عمل کند. در آخر از خداوند توفیق این را خواستار شدند که بتوانند هویت را در جوانان شکل دهند و از شکل گیری هویت بیرونی توسط هویت بیگانه جلوگیری کنند.
در بخش انتهایی افتتاحیه افتخار حضور دکتر علی لطیفی معاون وزیر و رئیس محترم سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت اموزش و پرورش را داشتیم ایشان به ضرورت برگزاری همایشهای با موضوع هویت اشاره کردند و از هیئت مدیره انجمن بابت برگزاری همایشی با محوریت هویت سازی تقدیر کردند و اضافه کردند باید هویت ملی و دینی و ایرانی را در جوانان پرورش دهیم و باید از درون کشور و اموزش و پرورش و معلمان شروع به ایجاد هویت در جوانان کنیم. دکتر لطیفی ضمن اشاره به اینکه، مسئله هویت ملی یکی از مسائل اساسی از نظر تربیت و پرورش است، به بررسی یک مقاله با عنوان چالش های تربیت در ایران معاصر پرداختند. پیراسته نبودن ادبیات نظری در دوره اخیر، تغییرات هویت نسل جدید، اختلاف در ادبیات هویت و هویت ملی در بین صاحب نظران، سیاسی شدن یا سیاسی کاری در مورد هویت ملی ، ضعف در زمینه مدل ها و گروه ها برتجارب قبلی عمومی در زمینه پرورش هویت را چالش های اصلی در بحث هویت ایران معاصر می‌دانستند. وی همچنین با چند راهکار جهت کنترل یا پیشگیری از مواجهه این چالش ها به مباحث خود پایان دادند.
گفتنی است این همایش در ۵ پنل در دو نوبت صبح و عصر برگزار شد که در هر پنل اساتید و صاحب نظران در ان حوزه به ایراد دیدگاه های خود پرداخته و سپس به پرسش های حاضرین جلسه پاسخ دادند و ۴ مقاله برتر برگزیده شده معرفی و نویسندگان مقالات جهت ارائه به روی سن دعوت شدند.
پنل اول با موضوع زن در انسجام خانواده با حضور سرکار خانم دکتر معصومه فلاحیان ؛ معاون بررسی راهبری معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری، سرکار خانم دکتر رقیه موسوی؛ نائب رئیس انجمن مشاوره ایران، سرکار خانم دکتر سهیلا صادقی فسایی؛ عضو هئیت علمی دانشگاه تهران، آقای دکتر کیومرث فرحبخش؛ مدیر گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی، سرکار خانم دکتر فهیمه فداکار؛ عضو هئیت علمی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار گردید.
سرکار خانم دکتر رقیه موسوی؛ پس از عرض سلام و تشکر از همکاران برای برگزاری این همایش اشاره کردند که منظور از نقش زن، ایجاد انسجام خانواده، سازندگی اجتماع و نقش زن در پرورش مردان،است .ایشان به سخنی از امام خمینی اشاره کردند که مردان از دامن زنان به معراج می روند در ادامه با صحبت در مورد تحولاتی که بعد از موج دوم صنعتی ایجاد شد،اشاره کردند که این رویداد آسیب های مورد توجهی بر پیکره نهاد خانواده زده است و تعریف های تحریف شده ،تبلیغاتی و نادرستی در مورد نقش زنان در جامعه مطرح شده که از جامعه غربی به جامعه شرقی، بالاخض به کشور ما در دوران بعد ازانقلاب وارد شده است، زن در جامعه نقش های متعددی دارد و مهمترین نقش او هم از دید جامعه شناختی و هم از دید روان شناختی و هم از جهات معنوی و به خصوص دیدگاه اسلام در مورد زن ،«آرامش بخشی »زن است .به طور کلی در جامعه ،زن در ارتباط با همسر و فرزندان ،فامیل و خانواده اصلی و در نهایت در نقش شهروندی،تاثیر بسیاری دارد طبیعتا دیدگاه ما نسبت به نقش زنان در اجتماع نقش برابری فمینیستی که غربی ها می‌گویند نیست ولی در عین حال ما برای زن نقش بسیار پر اهمیتی قائل هستیم که قطعا الویت اول نقش مادری و همسری است .ایشان ادامه دادند که برای مراجعین خود در مشاوره پیش از ازدواج به این نکته اشاره می کنند که اولین چیزی که ما باید یادبگیریم ،همسر مناسب بودن است و در ادامه آموزش نقش مادری و در ادامه نقش شهروند مسئول و متعهد را باید آموخت.روحیه مراقبت و مسئولیت پذیری در زنان برای مشاغل مدیریتی جامعه بسیار بارز و دارای اهمیت است.
ایشان با اشاره به مطالعه خود در مورد زنان و مردان دانشجو در کل دانشگاه های ایران(مربوط به یک دهه گذشته) ادامه دادند که رابطه معنویت و دین داری با هویت اطلاعاتی و هویت هنجاری و تعهد در زنان در مقایسه با مردان بیشتر است. بنابراین باید در تربیت زنان و دختران آینده ساز ، جوان و دانشجو که بیش از ۶۰درصد ظرفیت دانشگاه هارا به خود اختصاص داده اند بر یکی از شاخص های ضروری که تربیت معنوی و دین‌داری و آرامش بخشی (که لازم و ملزوم هم هستند ) تاکید ویژه داشته باشیم .بنابراین ایشان خواستار این شدند که در این پنل بیشتر روی تربیت نسل جدید که در مهد کودک حضور دارند و در ادامه جامعه را می سازند تمرکز شود ایشان گفتند که باید بر بحث پیشگیری و حل مسائل بنیان خانواده تاکید داشته باشیم و ایشان ادامه دادند که خانواده در ایران به ویژه در یک دهه اخیر دچار مشکلاتی مانند طلاق است که و ایشان متذکر شدند که طلاق در ایران نسبت به ازدواج در حال پیشی گرفتن است و این موضوع نگران کننده است بررسی چرایی این ماجرا و این موضوع که به نظر می آید نقش ها در خانواده مخشوش شده است و خانم ها در ارتباط زناشویی نقش یک زن آرامشبخش را نمی‌توانند ایفا کنند.
ایشان گفتند به مراجعان خود با مزاح می گویند که نقش خود را (آرامش بخشی) به فراموشی سپرده اند و ایشان گفتند که گرفتن حقوق زنان در زندگی به معنای این نیست که با همسر خود در حال جنگ باشیم و باید به زنان آموزش داد با برقراری رابطه درست حقوق خود را به روش درست مطالبه کنند . ارامش بخشی و متانت زنان در تربیت فرزندان و بالاخص دخترانی که برای اموزش نقش خود در آینده در حال همانندسازی با مادر هستند ،بسیار اهمیت دارد ایشان با اشاره به یکی از مطالعات خود در زمینه خیانت زناشویی ادامه دادند که در زنانی که رفتار حاکمانه و سلطه و قدرت طلبانه با همسران خود دارند ،خیانت بیشتر اتفاق افتاده است .ایشان گفتند که باید یک بازنگری و مطالعه جدی در مورد راجع به اینکه چه بکنیم که آرامش خوبی را نسل جوان بگیرد و در ادامه چگونه به آنها این مسئله را آموزش دهیم و باید دید کدام سازمان بهتر می تواند در این زمینه یاری رسان باشد ایشان ادامه دادند که آمریکا در دهه ۱۹۹۰ یک بودجه بسیار سنگین را به خاطر اینکه متوجه شد خانواده در حال فروپاشی است به این مسئله اختصاص داد و باید ما هم به خانواده و ازدواج به موقع و درست توجه ویژه ای بکنیم.
سرکار خانم دکتر معصومه فلاحیان معاون بررسی راهبری معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری: ایشان پس از عرض سلام و احترام ،اشاره کردند که علاقه بسیاری به موضوع این پنل دارند .ایشان به فرهنگ به عنوان یکی از مهمترین عوامل اثر گذار در انسجام خانواده اشاره کردند. ایشان ذکر کردند که فرهنگ از والدین بالاخص از مادر به فرزند منتقل می شودو ما خیلی جاها شاهد این هستیم که به زبان فرهنگی گفته می شود زیان مادری، و این یعنی اینکه ابزاری که فرهنگ را به ما منتقل می کند اولین بار از مادر به فرزند منتقل شده و این مادر است که انقدر نقش موثری دارد که نسل به نسل آن را انتقال می دهند و این انتقال آنقدر ادامه پیدا خواهد کرد که و آنقدر خوب در درون کودک ما شکل می گیرد که وقتی وارد جامعه که در آن اثرگذاری فرهنگی در او را به دنبال دارد، همه روی این ریشه اولیه سوار می شود.
ایشان با اشاره به مقاله ای ادامه دادن که قطعا بانوان محور انسجام هستند و مادر را به نخ نبات تشبیه کردند ،نخی که باعث انسجام نبات می شود. بانوان ما در تعلیم و تربیت اثر بسیار عجیبی دارند و بیشترین وقتشان را برای کودک می‌گذارند و اگر جایی نقش مادر کم‌رنگ شود مادر بزرگ وارد عمل می شود و نقش مادری را ایفا می کند.
ایشان حضار را به تفکر در مورد این موضوع که یک مادری که باید نقش داشته باشد و فرهنگ را انتقال دهد ،انسجام ایجاد کند ،خود چه نیازهایی دارد؟؟ و اولین چیزی که یک مادر کامل و شایسته نیاز دارد هویت و انسجام در خود‌ارزشمندی است.
متاسفانه در طی چند سال گذشته نگاه خوبی به مادران خانه‌دار وجود ندارد و احساسی درون آن مادر ایجاد کرده‌ایم که اذیت کننده است .این درحالی است که بسیاری از مادران خانه دار نقش های بسیارزیاد و با اهمیتی را ایفا می‌کنند که شاید نقش های رده بالاتر این میزان تاثیرگذاری را نداشته باشند.پس باید ارزشمندی را در آنها پرورش دهیم.
نکته بعدی سلامت روان مادران است و اگر مادری سلامت روان داشته باشد پایه محکمی برای خانواده است و هنگامی که همسرش با خستگی های بیرونی و مشکلات وارد می شود ،بتواند به او جایگاه عاطفی و حمایت عاطفی مناسب را بدهد.ایشان در ادامه اشاره کردند که زنان ما با هر بار زایمان ،حال بسیار بدی مانند افسردگی را تجربه می‌کنند که این تغییرات بسیار در زندگی او تاثیرگذار است و جامعه بالاخص مردان باید از آنها حمایت کند .
موضوع دیگری که باید به آن در خانواده ها توجه کرد، زیست عفیفانه است .خانواده هایی که زیست عفیفانه را مدنظر قرار می دهند و برایشان این موضوع اهمیت دارد و با هر مدلی زندگی نمی کنند ،این سبک هم برای خودشان و هم برای فرزندان نقطه قوتی محسوب می شود .مسئله زیست عفیفانه منحصر به جایگاه جغرافیایی خاصی نیست و در هر جایی به آن نیازمندیم.
ایشان ادامه دادند که یکی دیگر از نیاز های با اهمیت در مادران دیدگاه های معنوی است .این دیدگاه های معنوی اهمیت بسیاری دارد ،و باعث احساس بسیار خوبی درآدمیان می شود چون در نهاد هر انسانی ارتباط با خدا وجود دارد و همه انسان ها به دنبال آن قدرت عظیمی هستند که بتوان به آن تکیه کنند.
در ادامه به موضوع دیگری اشاره کردند و آن هم رسیدن مادران به بلوغ عاطفی است. کسی که به بلوغ عاطفی نرسیده است نمیتواند احساسات و عواطق دیگران را درک بکند و عواطف خود را بشناسد، نمیتواند یک مادر تمام و کمال باشد در ادامه ذکر کردند که بر ما پوشیده نیست که مجموعه نخبگان و اندیشمندان و نظریه پردازان و ... به دنبال مطالبه حقوق بانوان هستند و این را موضوع با اهمیتی می دانند. در آخر ایشان خواستار این شدند که تمام افراد چه مردان و چه زنان باید به موضوع مادران سالم توجه داشته باشند.
سرکار خانم دکتر سهیلا صادقی فسایی: پس از عرض سلام ادامه دادند که اگر چه عنوان پنل زن و خانواده گذاشته اند خواستار این بودند که با توجه به اینکه دیگر سخنرانان در این موضوع صحبت کرده‌اند، خیلی در مورد زنان صحبت نکنند ایشان در مورد خانواده و تحولاتی که در این حوزه اتفاق می‌افتد صحبت کردند ایشان ادامه دادند که هیچ گاه در طول تاریخ عصر طلایی خانواده نداشته‌ایم و در هر زمانی خانواده با مشکلات خاص خود مواجه بوده است .اما خود این مسائل و مشکلات و فائق شدن بر آن نشان می دهد که در طول زندگی بشر ،خانواده یکی از مهمترین نهاد های اجتماعی است.
در حال حاضر و عصر کنونی دو نگاه به خانواده وجود دارد :یکی خانواده را امری قدسی می داند و یک نگاه هم بدبینانه است و طوری از خانواده صحبت می کند که انگار خانواده در حال مرگ است . ایشان می گویند که هر دوی این نگاه ها نگاه افراط و تفریط است .ایشان خانواده را نهاد مقدس می داند که یک سری نقطه های سیاه هم در آن وجود دارد مانند خشونت خانگی ، خیانت،کودک ازاری...با تمام مشکلات، خانواده مهمترین نهاد میانجی در هر وضعیتی است .وقتی از تمام نهاد ها به سطوح می آییم (اقتصاد ،سیاست...)به سمت نهاد خانواده می‌رویم.
ایشان اشاره کردند که نهاد خانواده بار سنگینی به دوش می‌کشد .ایشان می گویند که با وجود این همه مشکل و شرایط بحرانی در عصر امروز آمار طلاق سه درصد است و این درصد اصلا آمار بالایی نیست .امید به زندگی خانوادگی (امید به میزان سال‌هایی که در خانواده کنار یکدیگر میتوان زندگی کرد)۴۵ سال است ،در حالی که این امار در کشورهای اروپایی بسیار کمتر است (حدود۱۸ سال برای ایتالیا و برای انگلیس ۱۱ سال)و این نشان می دهد که ما یکی از بهترین کشورها در نهاد خانواده هستیم.
ایشان در ادامه با ذکر تحقیقی که در دانشگاه تهران انجام شده است اشاره کردند که الویت اول جوانان ،بحث ازدواج است .ایشان در این باره توضیح می‌دهند که گرچه جوانان ما ازدواج را به تعویق می‌اندازند اما نسبت به آن در ستیز و جنگ نیستند بلکه نگرش مثبتی به آن دارند ایشان در ادامه ذکر کردند که با توجه به صحبت‌هایی که در بالا ذکر شد خانواده در تمام جوامع و جهان در حال تغییر است.
جنگ علیه خانواده در آمریکا و اروپا مدت زیادی است که شروع شده ولی هنوز این در مورد در جامعه ما اتفاق نیفتاده است.
ایشان گفتند که بخش زیادی از تغییرات خانواده به خاطر مسائل فضای مجازی است ،وقتی ما میخواهیم فضای مجازی را بفهمیم و دسترسی کاربران اجتماعی را بحث بکنیم باید این موضوع را ذیل یک مفهوم بزرگ‌تر به نام جهانی شدن .در ابتدا مقصود از جهانی شدن این بود که اقتصاد تمام جهان و کشور ها به هم پیوند بخورد و یک رابطه تجارتی ایجاد شود . جهانی شدن به هیچ وجه پدیده معصومانه‌ای نیست و برعکس به صورت خلاقانه ای به سمت نابودن کردن فرهنگ ها و کشورها می رود و می خواهد همه در یک فرهنگ بزرگ‌تر که فرهنگ غرب است حل بشویم.جهانی شدن ادغام شدن در یک نظم جهانی است و به معنای مرگ فرهنگ های بومی است و این خوابی است که سال‌ها برای کشورهای مثل ما کشیده شده است.
باید توجه کرد که چگونه ذیل این جهانی شدن با استفاده از اینترنت حوزه خانواده را تحت تاثیر قرار می‌دهند؟
ایشان در ادامه به ذکر چند آمار از مسائل جامعه شناسی اشاره کردند: در سال ۲۰۲۳ تقریبا حدود هفتاد میلیون ایرانی از اینترنت استفاده می کنند و ۲۸ درصد از کاربران زیر سن ۱۸ هستند و هفت درصد زیر سن ۴ سال.۲۵ درصد از کاربران بین سن ۱۸ تا ۳۵ هستند و ۳۱ درصد از آنها بین ۳۵ تا ۵۴ و ۱۶.۵ درصد از ۵۴ به بالا هستند. این حد استفاده از اینترنت یک زنگ خطر است و در حوزه خانواده تاثیر بسیاری دارد.
دکتر فهیمه فداکار:ا پس از سلام و خسته نباشید خدمت حضار به این موضوع پرداختند که منظور از موضوع زن، انسجام خانوادگی است.ایشان ذکر کردند که وظیفه دارند ذیل مفاهیم در حوزه ی حرفه ای خود صحبت کنند یعنی با توجه به نگاهی که در حوزه خانواده درمانی و در نظریات دارند صحبت کنند. در ادامه ذکر کردند که وقتی که ما داریم در مورد انسجام خانوادگی صحبت می کنیم در مورد مفهومی صحبت می کنیم که به حوزه ی تعهد عاطفی، روابط عاطفی آدم ها، همبستگی اعضای خانواده، اشاره دارد. و این مسئله ای است که همه افراد تجربه کرده اند اما ممکن است با مفهوم نظری آن کمتر مواجه شده باشند .حوزه انسجام خانوادگی، نقش اعضای خانواده در انسجام از جمله زن است که به صورت یک رابطه رفت وبرگشتی است.
همانگونه که مطالعاتی موجود است که در مورد تاثیر نقش زن و نگاهی که او به هویت خود دارد در حوزه انسجام خانواده ،برعکس این مطالعات هم موجود است که چگونه انسجام خانواده در افزایش مولفه های روان شناختی در زنان تاثیر گذار است .ایشان با اشاره به عنوان کلی همایش که هویت است به موضوع لوگوسازی کودکان اشاره کردند که اگر این خانه سازی از یک گل رس باشد دارای یک استحکام است اما اگر این خانه سازی با شن باشد به راحتی از بین می رود و خانه خراب می شود ، ایشان با این مثال به موضوع پرداختند که هویت باید از این جنس باشد ، هویت پاسخ به سوال من کیستم است و این نگرشی است که افراد به خودشان دارند و عدم استحکام هویت در واحد شخص تخریب گر است و وقتی این واحد استحکام نداشته باشد چه در واحد کوچکی مانند خانواده و چه در واحد بزرگ تری مانند جامعه(هویت ملی) دچار مشکل می شویم.
ایشان ادامه دادند که با توجه به فرهنگمان و حوزه فعالیت های اجتماعی که داریم می دانیم که زن ها محوریت بسیار موثری در خانواده و همچنین تربیت و دیگر مراحل زندگی اهمیت دارد، پس ایشان خواستند که در مورد یک مسئله که اسیب به شمار می رود صحبت کنند و ادامه دادند که در نگاه سیستمی ، سیستم خانواده یک کل منسجم است ودرنگاه سیستمی فقط کسی که رفتار نشانه دار دارد را مورد بررسی قرار نمی دهیم و کل خانواده ویا سیستم را در نظر می گیریم .
یک عضو نشانه دار در کلینیک حاکی از آن است که ساختار، مناسبات، تعاملات و کارکردهای خانواده دچار مشکل است و در نگاه سیستمی برای اصلاح فرد باید بر کل تمرکز کرد و می دانیم که اگر کل اصلاح شود ، رفتار نشانه دار و عضو مسئله دار در خانواده نخواهیم داشت.
ایشان ادامه دادند که خلا حضورمردان در خانواده و حذف مسئولیت فرزندان خانواده، این کل (خانواده) را در وضعیت تنک قرار می دهد و مانند میزی است که چهارپایه دارد و این پایه ها ، اعضا و نقش های خانواده هستند ، اما امروزه این چهار پایه در حال تضعیف است و تلاش می شود که مسئولیت سه پایه دیگر بر یک پایه قرار گیرد و خانواده دارد بر یک پایه که مسئله زن است حرکت می کند. به طور مثال تمام مسئولیت تربیت فرزندان ، یا انسجام و کارکرد خانواده به دوش زنان قرار گرفته و این به طور کل باعث سلب مسئولت در دیگر اعضای خانواده می شود و یکی از مولفه های انسجام خانوادگی تقسیم وظایف و مسئولیت ها است ، ولی در حال حاضر جامعه، زن به عنوان تنها بازیگرعرصه خانواده باید به تمام مسائل فکر کند ، و این باعث پیشروی بدکارکردی است و چیزی است که در کلینیک مشاهده می شود. و در اینجا یاداوری کردند که ایشان با توجه به این که همه در ذهن خود در مورد موضوع همایش که نقش زن در انسجام خانوادگی است ، یک دریافت و آگاهی دارند، به این موضوع پرداختند که یک تذکر داده شود در مورد این موضوع که هنگام سیاست گذاری یا کار به صورت عملی، به خانواده با رویکرد سیستمی نگاه شود.
در پنل دوم که با عنوان نقش فضای مجازی ورسانه نوظهور برشکل گیری هویت ملی_مذهبی دینی وجنسیتی دردختران وپسران.بود سخنرانان این پنل آقایان دکتر سید بشیر حسینی؛ عضو هیات علمی دانشگاه صدا و سیما، دکتر حمید احمدی هدایت؛ معاون آموزشی فرهنگی پژوهشی پردیس حکیم فردوسی، دکتر داود نوده‌ئی؛ عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله و دکتر مجتبی ساتکین؛ عضو مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله بودند.
جناب آقای دکتر سید بشیر حسینی مطالبی از مقاله خود در خصوص edutainment و دوفضایی شدن جامعه به دنبال مصارف رسانه‌ای نسل جدید بیان کردند. ایشان مباحث خود را با خلاصه‌ای از مقاله ارائه شده خویش که درخصوص علم edutainment که تلفیقی است از education و Entertainment آغاز کردند.
در این مقاله عنوان می‌شود که در سال‌های گذشته زبان آموزش، مخصوصا در دانش رسانه و ارتباطات، آموزش مستقیم یا education تلقی می‌شد.در حالی که طبق مطالعات نسل‌شناختی، نسل جدید رغبتی به آموزش صرف و مستقیم و بدون تلفیق سرگرمی از خود نشان نمی‌دهد.در مطالعات کلاسیک تاکید می‌شد که رسانه‌ها ۴ کارکرد دارند: آموزش، اخبار ، تحریک عواطف و سرگرمی.
این تقسیم‌بندی تا پیش از قرن جدید است؛ در قرن جدید رسانه‌ها تنها یک کارکرد دارند و آن سرگرمی است.رسانه‌ها اگر سرگرم نکنند، به هیچ‌کدام از اهداف دیگرشان نمی‌رسند.گویی مخاطب هم غیر از سرگرمی چیزی نمی‌خواهد.ایشان در ادامه به بیان تحولات ارائه اخبار در طول زمان پرداختند : اخبار ابتدا بسیار رسمی ارائه می‌شد اما به مرور به سمت خبرسرگرمی حرکت کرد.گویی دیگر هدف اصلی آن خبررسانی به معنای سابق نیست.چرا که اگر خبر سرگرم‌کننده نباشد، مخاطب آن خبر را تماشا نمیکند.بنابراین در دنیای امروز آموزش مستقیم و خبر صرف جایی ندارد.
در نسل‌های قدیمی رسانه و مدیا مکمل زندگی زیستی تلقی می‌شد ولی برای نسل جدید زندگی و زیست اصلی در فضای رسانه است.دوجهانی شدن و چندپاره شدن جامعه ما در همین معنا محقق می‌شود که زندگی‌ها به درجه خودبسندگی رسیده است و افراد چنان خود را از فضای رسانه متنعم می‌دانند که اصلا نیازی به ارتباط گرفتن با دنیای دیگران احساس نمیکنند.
دکتر حسینی در جمع‌بندی مطالب خود فرمودند : مصرف رسانه‌ای ابعاد وجودی آدمی را می‌سازد.رسانه‌ها حتی اگر نتوانند شیوه تفکر را تغییر دهند، اما محتوا و اولویت‌های فکری را تحت تاثیر قرار می‌دهند.از این منظر چگونگی مصرف رسانه‌ای نسل جدید که در دنیای رسانه‌ها زیست میکند، گونه‌های مختلفی را بازتولید میکند.
جناب آقای دکتر حمید احمدی هدایت در خصوص هویت متکثر و پویای فضای مجازی مطالب ارزنده‌ای ارائه کردند. ایشان از بعد فلسفه تربیت بحث را آغاز و بیان کردند که در این فلسفه، فناوری هرآن چیزی است که ساخته دست انسان باشد.فناوری‌ها خنثی نیستند، همانگونه که انسان آنها را می‌سازد و بر آنها اثر می‌گذارد، فناوری نیز بر زندگی او اثربخشی می‌کنند.بنابراین فناوری در شکل‌گیری هویت فرد نقش‌آفرینی میکند.به گفته دکتر احمدی هدایت ، عرصه رسانه ، عرصه تعامل بین هویت‌های جعلی فضای مجازی است؛ رسانه‌های نوظهور به واسطه اینکه امکان تعامل را برای افراد فراهم می‌کنند، اجازه جعل هویت را به آنها می‌دهد. در این فضا، هویت متغیر،متکثر و پویا است و امکان تعریف یک هویت ثابت وجود ندارد.
در ادامه بیان کردند که در عالم واقع ما با یک فرد و یک هویت و در فضای مجازی با چند هویت گاهاً متضاد مواجه هستیم. این هویت‌ها ناشناخته و غیرقابل رویت و نشان‌دهنده نقش‌هایی هستند که فرد علاقمند است در عالم واقع داشته باشد.هویت‌های موجود در این فضا، بستری فراهم می‌کنند که افراد جنبه‌های مخفی شخصیت و آرمان‌هایشان که در جامعه امکان نمایش ندارند را بروز دهند.رسانه‌ها تعریف زمان و مکان را دگرگون کردند و این دگرگونی زمانی و مکانی در رابطه با هویت نیز، صادق است.افراد پرسش «من کیستم» را با «منِ موجود در فضای مجازی» پاسخ می‌دهند نه من در عالم واقع.
هویت افراد در فضای مجازی با پست‌های الکترونیک، پروفایل و پست‌ها تعیین می‌شود.این دگرگونی در هویت به واسطه دو ویژگی رسانه به وجود آمده است : نخست اینکه رسانه‌ها این امکان را به افراد می‌دهند که با کاربران متفاوت رو به رو شوند و دیگر اینکه بستری برای افراد فراهم می‌شود تا خودشان را به دیگران معرفی کنند.
در بخش پایانی سخنان اصافه کردند که رسانه‌های نوظهور به چند طریق بر شکل‌گیری هویت نقش‌آفرینی می‌کنند : ابتدایی‌ترین نقش فضای مجازی، به چالش کشیدن هویت فعلی افراد است.دومین نقش تهی کردن کاربر از خود و جایگزین کردن ایده‌آل‌ها است.
جناب آقای دکتر داود نوده‌ئی در ارتباط با تغییرات ادراکی فناورانه و جذب در رسانه مباحث خود را بیان کردند. دکتر نوده‌ئی در ابتدای سخنرانی خود بیان کردند که در عصر حاضر که گفتمان نظام سرمایه‌داری بر آن حاکم است، هیچ‌کدام از فناوری‌ها و به ویژه رسانه‌ها صرفا ابزار نیستند؛ بلکه در روح و روان افراد اثرگذار هستند. نظام سرمایه‌داری با استفاده از برخی رسانه‌ها و فرایندهای روانشناختی تلاش میکند که بر افکار ، نگرش‌ها و احساسات افراد تاثیر بگذارند. بر طبق مطالعات انجام شده این اثرگذاری به چند شکل رخ می‌دهد : اول اینکه رسانه‌ها به گونه‌ای پیش می‌روند که بتوانند در ادراکات انسان که اساس شناخت او است، تغییر ایجاد کنند.این تغییر در شناخت منجر به تغییر در افکار و نگرش‌ها و احساسات و درنهایت سبک زندگی افراد می‌شود.
ایشان مکانیسم این تغییر که در الگوریتم برنامه اینستاگرام به وضوح مشاهده می‌شود را به این صورت توضیح دادند که رسانه با جلب توجه کاربر، بر ادراک و بر ناخودآگاه او مسلط می‌شود؛ این جلب توجه با شدتی اتفاق می‌افتد که فرد را لحظاتی از محیط اطراف خود جدا میکند و بستر برای گام بعدی یعنی تلقین فراهم شده و پیام‌های مورد نظر به صورت زیرپوستی به ذهن کاربر القا می‌شوند و تفکر را به سمتی هدایت می‌کنند که برای نظام سرمایه‌داری سودمند باشد. بنابراین اگر ذهن نقاد و خودآگاه نباشد، فرد تبدیل به یک مخاطب منفعل و تلقین‌پذیر می‌شود.
القای این پیام‌های سرمایه‌داری، حساسیت‌زدایی، تعمیم‌دهی و الگوپذیری کاربران را منتج می‌شود. از طریق وقوع این مکانیسم جوامع به توهم آزادی دچار می‌شوند. افراد تصور می‌کنند که در این فضا خودشان گزینشگر و انتخاب کننده افکار و نگرش‌ها و سبک زندگی هستند در حالی که نظام سرمایه‌داری برای آنها انتخاب میکند. در حال حاضر هژمونی از طریق رسانه‌ها در حال رقم خوردن است؛ به این معنا که رسانه، ذهن افراد را کنترل میکند، بر آنها مسلط می‌شود و خود اشخاص از این فرآیند رضایت دارند.
دکتر نوده‌ئی در جمع‌بندی نکات خود راهکارهایی ارائه دادند و بیان کردند که بزرگسالان در گام نخست از طریق یادگیری تفکر نقادانه و در گام بعدی آموزش آن به کودکان و نوجوانان، می‌توانند اثرپذیری از نظام سرمایه‌داری از طریق رسانه را در جامعه کاهش دهند.
جناب آقای دکتر مجتبی ساتکین به نقش باورها در شکل‌گیری هویت و تغییر آنها توسط نظام سرمایه‌داری در عصر حاضر تاکید کردند.ایشان به نقل از متیو مک کی در کتاب زندانیان باور، بیان می‌کنند که شکل‌دهنده اصلی هویت، باورهای بنیادین‌اند که در تصمیم‌گیری، انتخاب و شکل‌گیری رفتار موثر هستند. باورها دو کارکرد اساسی دارند : اول اینکه قوانینی را برای انسان وضع و راهبردهای مقابله‌ای او را تعیین می‌کنند و دوم اینکه خودگویی‌های درونی او را شکل می‌دهند.
در ادامه توضیح دادند که نشانه‌های پختگی و هویت سالم بر اساس این دو کارکرد، ۴مورد را شامل می‌شود : ۱.شکل‌گیری اعتماد اساسی به خود و دیگران در فرد ۲.کسب استقلال در تفکر، تصمیم و رفتار ۳.آغازگری خوب ۴.خاتمه‌دهی خوب ایشان نقش رسانه در این فضا را این گونه توصیف می‌کنند که ادراک انسان را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که به دنبال آن قوانین و خودگویی‌های او در سطح فردی و کلان نیز تغییر کنند. رسانه بر باورهای بنیادین و هویت بدین شکل اثر می‌گذارد که در وهله اول اعتماد افراد را نسبت به خود تحت تاثیر قرار می‌دهد، دوم استقلال را سلب کرده و او را وابسته میکند و درنهایت آغازگری و خاتمه‌دهی خوب را از بین می‌برد.
دکتر ساتکین در پایان مباحث خود بیان کردند که ماهیت انقلاب اسلامی شروع‌کنندگی خوبی داشته است و تحول و جریان جدیدی را در فضای خفقانی که امکان این اقدام نبود، رقم زد و این نشان دهنده پختگی و کارآمدی این هویت ملی است.
در پنل سوم که با عنوان راهکارهای هم افزایی شبکه ای وعملیاتی سازمان ها درشکل گیری هویت ملی دکتر مهدی زارع بهرام آبادی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی به عنوان دبیر پنل، دکتر مهری امیری معاونت دفتر مشاوره و امور روانشناختی مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی، غلامحسین ادب معاون سلامت روانی و اجتماعی اداره کل سلامت شهرداری تهران و سرهنگ دکتر سید مجید موسوی راد مدیر کل مشاوره و مددکاری اجتماعی فراجا به راهکارهای هم افزایی شبکه‌ای و عملیاتی در شکل‌گیری هویت اشاره نموده و بیان کردند با توجه به اینکه شخصیت انسان در اجتماع و فرهنگ شکل می‌گیرد بنابراین همه سازمان‌ها به نوبه خودشان در هویت تاثیر می‌گذارند در پنل پیرامون چگونگی تاثیر ارزش سازمانی نهاد های اجتماعی گوناگون بر هویت ملی، نحوه همافزایی در شکل‌گیری هویت، فراهم کردن فضا برای اقشار مختلف جامعه و رشد ارتباط بین دستگاه‌های اجرایی بحث و گفتگو شد.
دکتر زارع بهرام آبادی در سخنان خود با اشاره به اینکه یکی از شاخص های سلامت روان هویت یافتگی به معنای تعیین رسالت برای خود است بیان کردند که هویت از یک طرف به درونیات فرد و از طرف دیگر به بافت بیرونی فرد بستگی دارد. دکتر زارع بهرام آبادی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با ذکر این نکته که برای رسیدن به آرمان های اجتماعی به افرادی نیاز داریم که بدانند در کجای تاریخ قرار گرفته‌اند به لزوم یادگیری تاریخ ایران تاکید فرموده و بیان کردند گسست از تاریخ باعث می‌شود که خود را از جامعه و ارزش‌های آن مجزا بدانیم فلذا توجه به تاریخ برای همگان لازم و ضروری است همچنین سازمان های اجتماعی باید نسبت به فضای مجازی حساس باشند چرا که ارزش‌های متنوعی از طریق فضای مجازی به فرهنگ ما ورود کرده است.
دکترامیری پس از عرض سلام و معرفی خود به این نکته اشاره کردند که ۳ بخش مهم در هویت ملی ما انسجام اجتماعی، حقوق شهروندی و سرمایه اجتماعی است. وی همچنین به چالش هایی اشاره کردند فرمودند؛ در حوزه سرمایه اجتماعی گسست وجود دارد و نگاه جزیره‌ای به پدیده های اجتماعی میکنیم.
وی افزود ماهیت پدیده‌ی اجتماعی باعث می‌شود که ما بین رشته‌ای عمل کنیم، بنابراین باید راهبرد های مشترک بین سازمانی تعریف کنیم، باید بتوانیم حداکثر بهره‌برداری را از همافزایی بین سازمانی داشته باشیم. به مسائل باید فرآیندی نگاه کنیم و نقش همه سازمان ها را در رسیدن به اهداف مشخص کنیم.
دکتر ادب پس از عرض سلام و ادب بیان داشتند که ۲۰ سال است که شهرداری تهران به سلامت روان جامعه اهمیت می‌دهد. مدیریت شهرداری ابزارهای مختلفی را دارد که بتواند در حوزه سلامت روان فعالیت انجام دهد. وی همچنین گزارشی را بیان کردند و مولفه های اجتماعی بر سلامت روان مسائل سالمندی و سیر و روند کشور رو به پیری است. و بیان مسئله معلولین و تبعیض مثبت شدن برای این افراد و همچنین از دستگاه های دیگر درخواست داشتند تا توجهی در بهبود شرایط برای این عزیزان داشته باشند .و در نهایتا بر مشارکت اجتماعی و هم افزایی سازمان ها تاکید داشتند.
در انتهای پنل نیز سرهنگ موسوی راد با عرض سلام و ادب خدمت حضار اظهار داشتند که مفاهیم هویت مفاهیم انتزاعی می‌باشند و درک سختی را به همراه دارد .وی همچنین بیان داشتند، مهم ترین تکنیک درمان ارتباط است. ما در ارتباط به وجود می‌آییم، رشد میکنیم، آسیب میبینیم و در ارتباط درمان می‌شویم. بنابراین هر چه ارتباط بین دستگاهی بیشتر باشد قطعا رشد و شکوفایی را به همراه خواهد داشت. وی افزود: ما با واژه بی هویتی مواجهه نیستیم، شاید سردرگمی هویتی وجود داشته باشد ولی بی هویتی وجود ندارد. دهکده جهانی ما را از هویت شخصی جدا و به هویت جهانی سوق می‌دهد،باید هوشمندانه تر عمل کنیم.
در آخر به این نکته اشاره کردند که، ما مهارت های زندگی آموزش ندیده‌ایم و این ارتباط ما را در خانواده و جامعه دچار آسیب کرده است. دکتر احسان عسگری ضمن سلام و ادب؛ مقاله ای را با عنوان بررسی پیامد جهانی شدن فرهنگی و فضای همسر گزینی با تکیه بر نقش میانجی‌گری هویت مدرن؛ به ۳ مولفه اصلی جهانی شدن، فضای همسرگزینی و هویت مدرن اشاره کردند.
وی همچنین ادامه دادند؛ امروزه مسیر زندگی رو به مدرنیته است و نهاد خانواده متاثر از این روند میباشد که از فضای همسرگزینی شروع می‌شود. وی افزود: هویت مدرن در ارتباط جهانی شدن و همسرگزینی دارای نقش میانجی گری موثری میباشد. و درنهایت به این نکته اشاره کرد که؛ هر چه به سمت فردگرایی می‌رویم، فضای همسرگزینی به سمت و سوی نظارت گریزانه‌ای حرکت میکند.
پنل چهارم با عنوان هویت سازی درآموزش وپرورش با حضور سرکار خانم دکتر ناهید ثامتی( مدیر گروه رشته روانشناسی و مشاوره دانشگاه فرهنگیان پردیس نسیبه) و به عنوان دبیر پنل و همچنین جناب دکتر تقی ابوطالبی احمدی ( عضو هیئت علمی پردیس نسیبه)، جناب دکتر علی اصغر یزدانی ( معاون محترم توسعه منابع و امور دانشجویی مدیریت امور پردیس های استان تهران) و جناب دکتر حسین سلیمی بجستانی ( عضو محترم هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ) و دکتر کیومرث فرحبخش( مدیر گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی) با تاکید بر هویت سازی در آموزش و پرورش برگزار گردید.
دکتر ثامتی با عرض سلام و خسته نباشید به حضار جهت حضور تا پایان مراسم فرمودند: رسالت نظام آموزش در هر کشوری تربیت نیروی انسانی کارآمد است. آگاهی در هویت ملی و احساس تعقل و تعهد در این امر است.وی تاکید داشتند؛ هویت اخلاقی بخشی از نظام آموزش و پرورش است که تا کنون به صورت باور بوده و رفتاری بروز نداشته است.ضمنا؛ ۴ بعد فرهنگ ایرانی؛ خود ، الهی ، اجتماعی و فرهنگی که باید هویت طوری در کودکان شکل بگیرد که خود را ارزشمند، قدرتمند، مسئولیت پذیر و لایق جامعه بدانند تا به این صورت نظم در خانواده شکل بگیرد.وی در آخر به این نکته اشاره کردند که استفاده صحیح از طبیعت و برخورد درستی با منابع طبیعی داشته باشید، درچهار بعد هویت ایرانی رشد کرده و در مسیر قرب الهی و رسالت گام برداریم.
دکتر سلیمی بجستانی ضمن سلام و احترام و بیان خاطره‌ای از دانشگاه فرهنگیان بیان کردند که امروزه ما در تنهایی بین فردی خوب عمل میکنیم اما در تنهایی درون فردی دچار مسئله شده ایم.همچنین ادامه دادند: مدارس ۲ نیاز را باید حل کنند اولی ؛ احترام و توجه به دیگران و خود. دومی؛ نیاز ارزشمندی که به تفکر وابسته است. نقش معلم و مدارس در شکل گیری هویت بیش از خانواده ها است.و در آخر فرموند؛ دانش‌آموزان باید مفاهیم را بشناسند، خود مراقبتی را بیاموزند، حل مسئله را یاد بگیرند، محیط زیست را بشناسند و بتوانند احساسات خود را درک کنند.
دکتر ابوطالبی با عرض سلام و خسته نباشید و همچنین گرامی داشت یاد و خاطره شهیدان و همچنین شهیده فائزه رحیمی از شاگردان وی و معرفی اساتید حاضر در پنل چهارم پژوهشی خارجی را بیان کردند که اگر می‌خواهید آینده ایران را در دست بگیرید اخلاق و دین را از کودکان و نوجوانان بگیرید وی اظهار داشت که آنان تا حدودی موفق شده‌اند.امروزه کودکان ما بچه عقاب هایی هستند که توسط ما گنجشک ها اداره می‌شنود بنابراین ماموریت ما در آموزش و پرورش بالاست.مشاور مدرسه مسئول اصلی تربیت دانش آموزان، معلمان و خانواده هاست. تبلور آموزش و پرورش در تربیت نیروی انسانی متعهد، دانشمند و متخصص است. هر جامعه ای به شکوفایی برسد بی شک نیروی انسانی در آن مطرح است.و در نهایت جامعه ای که قدر معلم نداند بی سواد است.
دکتر یزدانی ضمن سلام و ادب و تبریک روز جوان فرمودند؛ مهم ترین ارکان فکری و برنامه‌ای، تحصیلی، کاری که می‌تواند روند درست و صحیح را تشدید کند امر مشاوره است. استفاده از نظر دیگران، عناصر فهیم و آگاه و کسانی که می‌توانند نقش فعال داشته باشند می‌تواند کمک کننده باشد. مشاوران در سازمان‌ها چالش ایجاد نمیکنند، بلکه در جهت برون رفت چالش ها راهکار ایجاد می‌کنند و ضمنا در امورات شخصی نیز همین طور برخورد کرده.وی ادامه داد؛ مشاوره دانش، نوع نگاه و توفیقات درونی است، که سایر افراد را متحول کرده و رشد می‌دهد و به سوره کهف آیه ۸ اشاره نمود.وی به این نکته اشاره کردند که نظام تعلیم و تربیت، هویت مبتنی بر فطرت است و باید جامع باشد. بنابراین بخش اعظم هویت ما متاثر از آموزش هاست.مدرسه به تنهایی این نقش را ایفا نمیکند بلکه عوامل مختلفی در شکل گیری هویت متاثراند و هویت ملی ما دارای ارزش های والایی است. تلاش های فردی ، خانوادگی، اجتماعی و نظام ها می‌توانند در شکل گیری هویت درست و پایدار تاثیر گذار باشند.وی در آخر افزود رسانه اثرگذار ترین بخش هویت شده است و تاثیر آن را امروزه در جامعه میبینیم.
دکتر فرحبخش بیان داشتند مدرسه بعد از خانواده دومین جامعه‌ای است که کودک به آن وارد می‌شود. پس نظام آموزشی از جهات مختلف تاثیر گذار است. مهم ترین عملکرد رشدی فرد عملکرد تحصیلی است و شکست در آن، عرصه های دیگر را نیز دچار مشکل میکند.وی به ۳ مولفه که نقش بسیاری در شکل گیری هویت داشته اند اشاره کردند: معلم ، منابع درسی و دستاورد نظام آموزشی و بیان گزارشی با این موضوع که تاثیر معلم بر رضایت تحصیلی دانش آموزان دارد. و در نهایت اساس هویت را احساس تعلق می‌دانستند.
