| تاریخ ارسال: 1403/2/19 | 
نشست بر خط انجمن مشاوره ایران مورخ سه شنبه ۱۱ اردیبشهت ۱۴۰۳ با موضوع "بررسی روند وضعیت مشاوره در کارگروه تحول علوم انسانی و بررسی وضعیت متولیان و قوانین حوزه روانشناسی و مشاوره، اقدامات انجام شده برای اصلاح وضعیت" در حالی برگزار شد که بیش از ۳۰ مدیر گروه مشاوره از دانشگاه های سراسر کشور در این نشست حضور داشتند و سخنران های این برنامه به ایراد مطالبی در خصوص موضوع نشست پرداختند. همچنین از فرمایشات دکتر قاسمپور نماینده مجلس در زمینه مسائل خانواده بهره بردند.

گزارش نشست با مدیر گروهای دانشگاههای سراسرکشور

سخنران های برنامه: دکتر معصومه اسمعیلی دکتر کیومرث فرحبخش دکترمهدی زارع بهرام آبادی و دکتر فاطمه قاسم پور (نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و رییس فراکسیون زن و خانواده مجلس)

دکتر فهیمه فداکار، عضو هیدت علمی گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی با توضیح شأن نزول جلسه و معرفی ارائه دهندگان به شروع جلسه پرداختند. 
دکتر اسمعیلی، رئیس انجمن مشاوره ایران پس از سلام و تشکر از حضار بابت دغدغه مندیشان به ارائه تاریخچه ای از شورای تحول پرداختن، ایشان ذکر کردند: بعد از انقلاب اسلامی، نگاه به علوم انسانی می‌بایست متفاوت می‌گشت و باید به اهدافی که برای ساخت انسان مطلوب جدید مورد نیاز است توجه می‌شد، و این موضوع غیر از اینکه باید متون درسی را تغییر داد، باید نوع نگاه اساتید در جهت‌دهی دانشجویان را نیز تغییر می‌دادیم.
اساتید قدیمی و پیشکسوت به قم میرفتند و مطالب را در زمینه هویت دینی و ایرانی مورد بحث قرار میدادند تا هویت دینی ما و هویت ایرانی ما وارد متون شود و از حالت ترجمه صرف که خارج از چهارچوب ما بود فاصله می‌گرفت و به نقد مطالبی میپرداختند که با فرهنگ ما بیگانه است و این روش در دوره خودش موفقیت امیز بوده و باعث به وجود امدن سازمان سمت شد که کتاب هایی را در این زمینه به چاپ رسانده ولی از انجا که باید چهارچوب خاصی با افراد خاصی وجود داشته باشد که این کار را به صورت دائم به ثمر برسانند که بخشی از زندگی روزمره انها به چنین چیزی تعلق بگیرد، شورای تحول به وجود آمد. طی این سال ها کارهای مفیدی در شورا انجام شده اما به اهداف انچنان که شایسته است نرسیده و صرفا به متون پرداختن به هر حال مقدمه هر کاری نشان دهنده مشکلاتی است که باید به حل ان پرداخت.

دکتر فرحبخش:مدیرگروه مشاوره دانشگاه علامه و عضو کارگروه مشاوره شورای تحول در دوره گذشته؛
ایشان پس از سلام در پیروی صحبت های دکتر اسمعیلی اشاره کردند که مشاوره در طول این دوران فراز و فرود های زیادی را طی کرده و ایشان اشاره کردند که از سال ۷۰ این موضوع مطرح شد که باید در پادگان و مدارس (مراکزی که جوانان حضور دارند) مشاور حضور داشته باشد و مشاوره باید حاکم باشد وقتی که این پدیده رایج شد، یک نکته ای که تمام مشاوران و روانشناسان بر روی ان اتفاق نظر داشتند این بود که، آیین‌نامه هایی که الان ایجاد شده به عنوان آیین‌نامه ایجاد مراکز مشاوره در سازمان‌هایی که جوانان حضور دارند به مشاوره و روانشناسی ماهیت حرفه ای و کاربردی داد. در ادامه گرایش های مختلف مشاوره به وجود امد. در دفتر برنامه ریزی سرفصل ها تعیین شد و گرایش ها در سال ۱۳۷۶،۱۳۷۷ به وجود آمد و مشاوره توسعه پیدا کرد و در ادامه مدت طولانی سرفصل ها تغییر پیدا نکرد و اعتراض افرادی را به دنبال داشت. در دوران ریاست جمهوری اقای احمدی نژاد این بحث ایجاد شد که تحولی در علوم انسانی ایجاد شد و در ابتدا می خواستند که مشاوره را حذف و زیرمجموعه روانشناسی ببرند و با این کار عملا مشاوره حذف شده بود ولی با پیگری های دکتر اسمعیلی و دیگر دوستان رشته کارشناسی مشاوره به عرصه برگشت و پس از پیگیری های زیاد و برگزاری جلسات مداوم ،دوره کارشناسی مشاوره تایید شد و در ادامه کارگروه مشاوره مستقل ایجاد شد و با پیگیری های دکتر زارع و اسمعیلی سرفصل ها مستقل حفظ شد و به بازنگری سرفصل های دوره های کارشناسی و ارشد و دکترا مشاوره به طور مستقل پرداختند.
تغییر و تحولاتی با کنار رفتن دکتر حداد عادل به عنوان رئیس شورای تحول علوم انسانی و روی کار آمدن دکتر عاملی به جای ایشان رخ داده است. 
وقتی صحبت از تحول میشود منظورمان صرفا بازنگری سرفصل ها نیست و باید ضمن در نظر گرفتن این هدف، رشته مشاوره را در دانشگاه ها توسعه داد زیرا تمام مردم در هر شرایطی که باشند نیاز به مشاوره دارند و نکته دیگر این است که باید به کارامد سازی رشته مشاوره و تربیت مشاوران پرداخت.
تربیت مشاور و آموزش مشاوره را باید جدی گرفت و صرف اموزش باعث پرورش یک مشاور عالی نمیشود و باید به دنبال این تحول باشیم که روند تربیت مشاور را پیگری کنیم . هم باید مهارت های عملی مشاوره و هم هویت مشاوره را در افراد پرورش داد. نباید صرفا به آموزش پرداخت و باید اعتماد به نفس و با نگاه به واقعیت های جامعه تربیت مشاوران را پیگیری کرد.
ایشان ادامه دادند با توجه به شرایط متفاوت فرهنگی باید متناسب با نیازهای هر فرهنگ به تربیت مشاور بپردازیم و استاد باید خلاقیت داشته باشد و از واقعیت جامعه نیز باخبر باشد و باید انعطاف پذیری را وارد رشته مشاوره کرد و در تدریس به آن توجه کرد.

دکتر زارع رئیس قبلی کارگروه شورای تحول در علوم انسانی:
پس از عرض سلام خدمت همکاران و تبریک روز مشاور و روانشناس و روز معلم ،اشاره کردند گزارشی از انچه که گذشته در مدتی که ایشان تصدی کارگروه مشاوره را به عهده داشتند ارائه دادند و در ادامه به چشم اندازی که می‌شود از برای گروه مشاوره در نظر داشت بیان کردند. 
ایشان در ابتدا پیروی صحبت های بیان شده، اشاره کردند که مستقل شدن رشته مشاوره را مرهون زحمات اساتید مشاوره کشور مخصوصا دکتر اسمعیلی و انجمن مشاوره هست. ایشان ادامه دادند: زمانی که کارگروه مستقل شد اقای دکتر شفیع ابادی متولی و اداره کارگروه را به عهده داشتند و بعد ایشان کارگروه را بنده عهده دار شدم و در مدتی که فعالیت را به عهده گرفتم یک نگاه کثرت گرایی وحود داشته و از تمام ظرفیت های موجود در دانشگاه ها بهره‌مند شدیم و فعالیت های گروه در دوره کرونا متوقف نشد و به طور متوسط ماهی دوجلسه برگزار می‌شد. حاصل این جلسات منجر به بازنگری اساسی دوره کارشناسی و ابلاغ ان توسط وزارت خانه به دانشگاه ها شد و دانشگاه ها نیز اجرای ان را عهده دار شدند.
چهار گرایش مشاوره در دوران ارشد را بازنگری کردیم و چهار گرایش جدید را نیز مصوب کردیم، که این گرایش ها از طریق شورای تحول به وزارت خانه ها ابلاغ شده است (۱. اعتیاد،۲.سلامت روان ،۳.سالمندی،۴.دانشجویی). مشاوره دانشجویی و اعتیاد برای اولین بار در کشور دانشگاه ها می‌توانند دانشجو بگیرند.
و در ادامه به بازنگری دکترای مشاوره پرداختیم و دو گرایش مشاوره شغلی و خانواده که دو دوره در دانشگاه شهید چمران و دانشگاه اصفهان برگزار شده بود بازنگری کردیم و این دور گرایش هم الان از از طریق شورای تحول به وزارت علوم ابلاغ شده است و برای اولین بار کارشناسی ارشد مشاوره کودک و نوجوان را بررسی کردیم و در حال تدوین نهایی ان هستیم.
بحث تحول باید نیاز های جامعه را در نظر بگیرد و باید به توسعه مشاوره در گرایش های مختلف پرداخت. قصد ما ذی نفع بودن جامعه است و در نظر گرفتن کارامد کردن رشته برای جامعه است.  تغییر گرایش ها ،برنامه ها و منابع با اعتماد به نفس کافی امکان پذیر است که در حال حاضر به ان دست پیدا کرده ایم و نباید فعالیت مشاوران را به اتاق های درمان محدود کرد.
در توسعه رشته، هدفمان این است که در دوره کارشناسی در دانشگاه های کشور توسعه پیدا کند و مشاوره در سطح پایه باید توسعه پیدا کند تا در جاهای مختلف مانند کمیته ها حضور پیدا کنند.
در مورد چشم انداز، با پایان یافتن فعالیت دکتر حداد عادل و تشریف فرمایی دکتر عاملی تغییراتی در شورای تحول به وجود امده مانند ادغام شدن کارگروه‌‌ها، گروه روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی نیز ادغام شده است. این تجمیع باعث شد که ملاحظاتی پیش بیاید که با ادغامی که صورت گرفته یک نگاه کلانتری داشته باشند ولی با بررسی های انجام شده ،ملاحظه شد که در ادغامی که صورت گرفته هیچ یک از همکاران مشاوره در گروه جدید حضور ندارند.
این گروه که با ریاست دکتر علم‌الهدی کار خود را اغاز کرده ابتدا قرار بود که در سه کمیته تخصصی فعالیت خودش را اغاز کند، دیک گروه اصلی به نام روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی باشد و یه گروه جداگانه برای هر یک از رشته ها نیز حضور داشته باشد اما در ادامه نگاه متفاوت شده و از همکاران مشاوره در گروه حضور ندارد و ما نیز دغدغه مشاورین و صنف را به اقای دکتر عاملی انتقال دادیم و خواستار حضور مشاورین در گروه شدیم و ما نیز اساتید مدنظر را به ایشان معرفی کردیم.
اخرین خبری که لازم است انتقال دهم این است که در اخرین جلسه برگزار شده قرار شده کمیته ها فعال بشوند و از اساتید دانشگاه های مختلف در ان حضور به عمل برسانند و در جلسه دیروز اعلام شده که در گروه اصلی دو عضو از هر کمیته (مشاوره،روانشناسی،علوم تربیتی) حضور داشته باشند و کمیته ها نیز فعالیت خود را ادامه دهند و این خبر بسیار خوشی است. 

در ادامه دکتر باقریان ،سرپرست اداره کل مشاوره و سلامت دانشگاه فرهنگیان بیان کردند که با توجه به تعداد زیاد دانشجویان دانشگاه فرهنگیان و تاثیرگذاری معلمان در جامعه جای دانشگاه فرهنگیان در این کارگروه و شورای تحول خالی است و خواستار این شدند که در چشم انداز حضور معلمان را در نظر بگیریم. 

دکتر قاسم پور نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و رئیس فراکسیون زن و خانواده در مجلس:
پس از عرض سلام سابقه ای از اقدامات صورت گرفته در مجلی ارائه دادند،
ایشان ادامه دادند: از انجا که حوزه کاری من مسائل زنان و خانواده بود، یکی از مسائلی که در بدو ورود مجلس یازدهم با ان مواجهه شدیم این بود که تکثر وجود داشت در دستگاه های تولی‌گری و این باعث کژکاردی می‌شود و ما نسبت به این موضوع توجه کردیم و به دنبال انسجام مشاوره خانواده بودیم. و به سمت مرجعیت باید برویم و تا زمانی که مرجعیت واحدی وجود نداشته باشد هم‌افزایی نخواهیم داشت و باید بتوانیم از تمام ظرفیت ها استفاده کنیم.
بحث دیگری که وجود داشت این بود که حوزه خانواده یک حوزه گفتمانی است و در جهت استحکام خانواده گام برمی‌دارد و این دغدغه ای است بین خانواده و نهاد خانواده و نظام مشاوره و در کنار این مباحث دیگری هم مطرح بود که باید بررسی میشد که سازمان هایی که ورود پیدا کردن به این فضا چقدر از نظر صلاحیت حرفه‌ای نقششان را به خوبی ایفا می‌کنند.
سازمان نظام، چقد توانسته نقش خودش را به عنوان یک صنف حرفه‌ای کارش را به درستی انجام دهد؟ و اینها دغدغه هایی بود که توسط مجلس و کارشناسان مطرح شد.
با قانون توسعه و تسهیل کسب‌وکار ها حوزه مشاوره هم برای مجوز ارائه خدمات، از حالت تایید محور به حالت نظارت پسینی و کاملا ثبت محور شد و این خود دغدغه جدیدی به وجود اورد و آن این بود که این تغییر محور چقدر برای صلاحیت سنجی مفید است؟
در بحث مشاوره خانواده، برنامه مان این بود که یک مرکز حاکمیتی که زیر مجموعه نهاد ریاست جمهوری است، دنبال شود و یک مرکزی برای نظام مشاوره و روانشناسی ایجاد شود که در کنار کار نظام صنفی بتواند صلاحیت افراد ذی صلاح را بررسی کند و این پیشنهاد در برنامه هفتم به نتیجه نرسید. چون برخی نگاهشان این است که این مرکز باید ذیل وزارت بهداشت باشد. تنظیم گری بین دستگاه های خدمت رسان باید صورت بگیرد. کار دیگری که مجلس باید به نتیجه برساند بحث اصلاح اساس‌نامه سازمان نظام هست.
با همراهی مرکز پژوهش های مجلس و بخشی از جامعه کارشناسی که دغدغه‌مند در این عرصه هستند، کار را شروع کردیم و اصلاحیه خوبی بیرون امد.اصلاحیه به جهت تراکمی کاری مجلس ،نزدیک به پنج ماه از وقت مجلس را به خود مشغول کرد و به صحن مجلس نرسیده است. اصلاحیه اماده است و باید به مجلس دوزادهم سپرده شود چون این اصلاح اساس‌نامه حتما برکات ویژه‌ای برای نظام مشاوره خواهد داشت.ایشان در این مورد خواهان مطالبه گری اعضای نشست و بررسی کارشناسانه در مورد فضای دنبال شونده، بودند.

 

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به انجمن مشاوره ایران می باشد.

© 2025 All Rights Reserved | Iranian Counseling Association