هلیا بهروزنیا، کیوان صالحی، یاسر مدنی، سمیه شاهمرادی،
دوره 24، شماره 93 - ( 1-1404 )
چکیده
هدف: رواندرمانی تک‌جلسه‌ای شیوه‌ای است که با هدف رسیدگی به مسائل مراجع در کوتاه‌ترین زمان ممکن طراحی شده و بر کارایی و استفاده حداکثری از زمان تاکید دارد. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی رواندرمانی تک‌جلسه‌ای بر صمیمیت زناشویی انجام شد.
روش: این مطالعه با استفاده از روش‌های آمیخته تبیینی انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی زوج‌های مراجعه‌کننده به کلینیک به‌زیست تهران در سال 1402 با مشکلات زناشویی بودند که از بین آنها 30 زوج به شیوه نمونهگیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه گمارش شدند. در بخش کمّی، تأثیر این مداخله با روش شبه‌آزمایشی، طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه و استفاده از مقیاس صمیمیت زناشویی واکر و تامپسون (1983) در زوج‌ها بررسی و تحلیل شد. در بخش کیفی نیز با همان افراد گروه آزمایش مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته انجام و داده‌ها با روش پدیدارشناسی توصیفی وبه شیوه کلایزی تحلیل شد.
یافتهها: نتایج بخش کمّی نشان داد که رواندرمانی تک‌جلسه‌ای به‌طور معناداری بر بهبود صمیمیت زناشویی تأثیر دارد. (0.05P ≤ ) یافته‌های بخش کیفی نیز حاکی از بهبود صمیمیت زوج‌هایی بوده که این تغییرات با خرده‌مقیاس‌ها و سؤالات پرسش‌نامه صمیمیت زناشویی همسو و نتایج کمّی را تبیین می‌نمایند.
نتیجه‌گیری: این پژوهش نشان می‌دهد که رواندرمانی تک‌جلسه‌ای می‌تواند به عنوان رویکردی عملی، کوتاه‌مدت و مؤثر برای بهبود صمیمیت زناشویی مورد استفاده قرار گیرد و نتایج آن می‌تواند برای درمانگران و محققان آینده مفید بوده و زوج‌ها را به بهره‌گیری از این شیوه برای ایجاد صمیمیت بیشتر در زندگی مشترکشان ترغیب نماید.
الهه پاک سرشت، دکتر کوثر دهدست،
دوره 24، شماره 93 - ( 1-1404 )
چکیده
اهداف: با توجه به لزوم تبیین معیارهای انتخاب همسر با در نظر گرفتن نیاز روز جامعه ایرانی، این پژوهش به مطالعه تجربه زیسته دختران جوان از معیارهای انتخاب همسر مبتنی بر رویکرد سهم گذاری برخاسته از هستی‌شناسی اسلامی پرداخته است.
روش: با روش پدیدارشناسی در فرایند نمونهگیری با 16 نفر از دختران جوان متأهلی که شاخص‌های سبک زندگی سهم‌گذارانه شامل احساس آرامش‌دهندگی و رشددهندگی، عاملیت، روابط تکوین بخش و... در زندگی آنها وجود داشت، با روش هدفمند، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام شد. مصاحبه‌ها تا اشباع نظری ادامه یافت و کدگذاری صورت گرفت.
یافتهها: سه معیار اصلی انتخاب همسر، قبل از ازدواج، برای رسیدن به «منِ مطلوب سهم گذار در زندگی زوجی بعد از ازدواج» بدست آمد. معیار اول «شاخص‌های نگرشی توسعه‌بخش و آرامش‌زا در زوج‌ها»، معیار دوم «آگاهی و آمادگی پیرامون شاخص‌های شباهت‌زا و تفاوت‌زا» و معیار سوم «آگاهی از مسیرهای رشد و بلوغ شخصی» احصا شد.
نتیجه‌گیری: معیارهای انتخاب همسر مبتنی بر رویکرد سهم‌گذاری می‌تواند افق فکری دختران را درباره ازدواج گسترش دهد و به انتخاب عاقلانه همسر کمک کند.
صادق کثیر، عباس امان الهی، غلامرضا رجبی، ذبیح اله عباس پور،
دوره 24، شماره 93 - ( 1-1404 )
چکیده
هدف: اگر چه ناباروری به عنوان یک بیماری تهدیدکننده‌ی زندگی طبقه‌بندی نمی‌شود، اما یک بحران در زندگی است که پیامدهایی را در زمینه‌های روانی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی به دنبال دارد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی و تبیین پیامدهای ناباروری بر مردان نابارور با تأکید بر عملکرد جنسی انجام شد.
روش کار: پژوهش حاضر از نوع کیفی و با روش داده بنیاد انجام شد. از این‌رو با 14 نفر از مردان ناباروری که در طول سال 1402 به دنبال درمان ناباروری خود بودند با روش نمونهگیری هدفمند مصاحبه‌ی نیمه‌ساختاریافته‌ای انجام شد و یافته‌های آن به ترتیب با روش استراوس و کوربین (1999) و سه روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی تجزیه و تحلیل شد.
یافتهها: تحلیل داده‌ها منجربه شناسایی 25 کد باز و 4 مقوله‌ی اصلی شد که در 2 کد محوری ره‌آوردهای فردی و ره‌آوردهای زوجی دسته‌بندی شدند. یافتهها نشان داد که ناباروری تأثیر منفی بر عملکرد جنسی مردان نابارور نابارور دارد و این تأثیر منفی پیامدهای فردی و زوجی را برای این افراد به همراه دارد. ره‌آوردهای زوجی ناباروری بر مردان نابارور شامل رنج‌ها و دشواری‌های عاطفی- رابطه‌ایِ متأثر از زندگی عاری از فرزند و درماندگی در مدیریت تعارضات جنسی زوجی بود. همچنین ره‌آوردهای فردی شامل سختی‌ها و مشکلات جنسی متأثر از زندگی عاری از فرزند و اندوه ناشی از نارضایتی جنسی بود.
نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که ناباروری پیامدهای منفی بر عملکرد جنسی مردان نابارور دارد. نتایج پژوهش همچنین نشان داد که ناباروری منجر به بروز اختلالاتی همچون کاهش میل جنسی، انزال زودرس و اختلال در نعوظ در مردان نابارور می‌شود. همچنین کاهش کیفیت رابطه‌ی جنسی و کاهش فراوانی مقاربت از پیامدهای دیگر ناباروری بر عملکرد جنسی در بعد فردی بود که مجموعه‌ی این چالش‌ها در عملکرد جنسی، منجر به نارضایتی جنسی و به تبع آن غم و اندوهی در مشارکت‌کنندگان در پژوهش شده بود. تجربه‌ی رنج‌ها و دشواری‌های عاطفی-رابطه‌ای و درماندگی در مدیریت تعارضات زوجی، ره‌آوردهای زوجی شناسایی شده در پژوهش حاضر بود. یافته‌های پژوهش حاضر می‌توانند به عنوان پیشنهاداتی برای ارجاع افراد یا زوج‌های نابارور به یک متخصص سلامت جنسی و روابط جنسی مورد استفاده قرار گیرد.
مریم صیادشیرازی، خانم ناعمه نوری،
دوره 24، شماره 93 - ( 1-1404 )
چکیده
هدف: ازدواج به عنوان نهادی اجتماعی کلیدی، با چالش‌های زندگی مدرن مواجه است که ضرورت مشاوره پیش از ازدواج را برجسته می‌کند. این پژوهش با هدف واکاوی خلاءهای مشاوره پیش از ازدواج از نگاه صاحب‌نظران، به شناسایی نقاط ضعف و ارائه راهکارهایی برای بهبود کیفیت و اثربخشی این خدمات می‌پردازد.
روش: پژوهش حاضر، کیفی با رویکردی اکتشافی و با‌کارگیری روش کیفی تحلیل مضمون بود. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 15 شرکت‌کننده (10 زن و 5 مرد) جمع‌آوری و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل مضمون استفاده شد.
یافتهها: پس از تحلیل داده‌ها، گزاره‌های معنادار در قالب 120 مضمون پایه، 5 مضمون سازمان‌دهنده و 16 مضمون فراگیر دسته‌بندی شدند. پنج مضمون سازمان‌دهنده شامل الزامات مشاوره پیش از ازدواج، زمینه‌های مناسب در ارتقای مشاوره، چالش‌ها و خلاءهای موجود، استراتژی‌ها و راهبردهای لازم، و پیامدهای مشاوره پیش از ازدواج شناسایی بود.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ارتقای اثربخشی مشاوره پیش از ازدواج در ایران نیازمند تطبیق مدل‌های معتبر بین‌المللی با شرایط فرهنگی، استانداردسازی خدمات مشاوره، مشارکت نهادهای سیستمی، استفاده از فناوری هدفمند، و رفع چالش‌های فرهنگی-ساختاری است تا بتواند نرخ طلاق را کاهش داده و روابط زناشویی پایدار و سالمی را در جامعه تقویت کند.
کاندیدای دکتری امید محمدی، دکتری مشاوره معصومه اسمعیلی، دکتری مشاوره کیومرث فرحبخش،
دوره 24، شماره 94 - ( 5-1404 )
چکیده
چکیده (مقاله حاضر برگرفته از رساله دکتری می باشد.)
هدف: رشد و تکامل مشاوران فرآیندی پیوسته و مادام‌العمر است. از این رو هدف پژوهش تبیین فرآیند رشد و تعالی مشاوران خانواده بود.
روش: این پژوهش کیفی، از نوع فراتحلیل کیفی و جمعیت مورد مطالعه مقالات فارسی و لاتین حوزه رشد و تعالی مشاوران خانواده بود. در این پژوهش، 107 مقاله کیفی فارسی و انگلیسی بررسی شد که از میان آنها، 18 مقاله به‌طور کامل مرتبط شناسایی شدند. مقالات مرتبط از طریق جست‌وجوی گسترده در پایگاه‌های اطلاعاتی PubMed، Google Scholar، Scopus، Web of Science، سید، نورمگز و مگیران انتخاب شدند. تحلیل داده‌ها به روش مرور نظاممند و با استفاده از فرآیند تحلیل مضمون بر اساس روش توماس و هاردن، شامل سه مرحله کدگذاری آزاد، سازماندهی کدها به مضامین توصیفی و در نهایت ایجاد مفاهیم تحلیلی انجام گرفت.
یافتهها: تحلیل مضامین موجود در پژوهش های کیفی منجر به شناسایی 4 مضمون اصلی، 13 مقوله فرعی و 230 زیرمقوله شد. مضامین اصلی شامل «آغاز و جهتگیری؛ فعالیت و کاوشگری؛ انتقال و پیگیری؛ ادغام و همافزایی» بودند و مقولات فرعی شامل این موارد بود: «یاری‌رسان غیرحرفه‌ای؛ دانشجوی مبتدی و خودتردیدی؛ درک فلسفه و ارتقاء دانش حرفه‌ای؛ عملکرد در سطح پایه؛ ورود به مسیر کارآموزی و دریافت نظارت؛ برچسب‌زنی به خود به عنوان یک متخصص حرفه‌ای؛ عملکرد در سطح حرفه‌ای نوپا؛ درک بافتاری از جامعه حرفه‌ای؛ عملکرد در سطح حرفه‌ای باتجربه؛ تعمیق مکاشفه شخصی و شغلی؛ یکپارچگی خود فردی و حرفه‌ای؛ از خودفراروی و خود تعالی‌بخشی؛ رسالت‌محوری».
نتیجه‌گیری: یافتهها نشان داد که حس مسئولیت و اعتماد به نفس در دوران آموزش به مشاوران کمک می‌کند تا صدای منحصر به فرد خود را در حرفه پیدا کنند و به یکپارچگی بین خودِ شخصی و حرفه‌ای دست یابند.
جمشید جراره، محمدحسین بابازاده،
دوره 24، شماره 94 - ( 5-1404 )
چکیده
هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی مدیریت دفاع‌های تاکتیکی مبتنی بر رواندرمانی پویشی فشرده و کوتاه‌مدت (ISTDP) در کاهش اضطراب و افسردگی دانشجویان انجام شد.
روش: طرح پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با پیش‌آزمون - پس‌آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری کلیه دانشجویان در حال تحصیل دانشگاه شهید رجایی تهران در سال تحصیلی 1402-1403 بودند. نمونه مورد مطالعه در پژوهش حاضر ۱۴ نفر بودند که به روش نمونهگیری در دسترس و از طریق فراخوان انتخاب و پس از مصاحبه بالینی اولیه به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (۷n=) و کنترل (۷n=) گمارش شدند. شرکت کنندگان پرسش‌نامه های اضطراب و افسردگی بک را قبل و بعد از مداخلات آزمایشی تکمیل نمودند. گروه آزمایش در ۶ جلسه دوره مدیریت دفاع‌های تاکتیکی مبتنی بر رواندرمانی پویشی فشرده و کوتاه‌مدت (ISTDP) شرکت نمودند ولی گروه گواه مداخله خاصی دریافت نکرد. داده‌ها بوسیله تحلیل کوواریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.
یافتهها: یافته ها نشان داد که مدیریت دفاع‌های تاکتیکی مبتنی بر رواندرمانی پویشی فشرده و کوتاه‌مدت (ISTDP) موجب کاهش اضطراب و افسردگی دانشجویان گردیده است (۰۵/۰p<).
نتایج: نتایج حاکی از آن است که استفاده از مدیریت دفاع‌های تاکتیکی مبتنی بر رواندرمانی پویشی فشرده و کوتاه‌مدت (ISTDP) برای کاهش اضطراب و افسردگی دانشجویان می تواند مؤثر باشد و پیشنهاد می گردد از آن برای دانشجویان استفاده شود تا با شناخت بهتر از خود بتوانند اضطراب و افسردگی خود را کاهش دهند.
خانم مطهره نوروزی، دکتر محمدسجاد صیدی، دکتر علیرضا رشیدی،
دوره 24، شماره 94 - ( 5-1404 )
چکیده
سندروم اشیانه خالی نوعی احساس غم و تنهایی است که بعد از آنکه فرزندان برای نخستین بار منزل را ترک می کنند، پدر و مادر یا سرپرست ممکن است به آن دچار شوند. برای مقابله بااین احساسات و شرایط و چالش های پیش آمده برای والدین درگیرسندروم آشیانه خالی لازم است راهبردهای مقابله ای افراد درگیرسندروم آشیانه خالی با بهزیستی روانشناختی بالا شناسایی شود. پژوهش حاضر با هدف واکاوی راهبرد های مقابله ای افراد درگیر سندروم آشیانه خالی با بهزیستی روانشناختی بالا انجام شد. روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی بود. جامعه مورد مطالعه این پژوهش، والدین درگیرسندروم آشیانه خالی1402شهرستان اسلام آبادغرب در سال 1402 بود. در مرحله اول 137 به روش نمونه گیری در دسترس به مقیاس بهزیستی معنوی (دهشیری و همکاران، 1392) پاسخ دادند که تعداد 23 نفر نمرات بالاتر از بالاتراز یک انحراف استاندارد در (66/78) را کسب نمودند سپس با روش نمونهگیری هدفمند و براساس ملاکهای ورود و اشباع نظری 13 نفر انتخاب گردید. اطلاعات با استفاده از مصاحبه بی ساختار یافته جمع آوری و با کولایزی به صورت کدهای باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. تحلیل تجارب مشارکت‌کنندگان در زمینه‌ی واکاوی راهبردهای مقابله ای منجر به شناسایی 251 کد باز و 39 کد محوری و در نهایت سه کد انتخابی (راهبردهای مقابله‌ای) فردی، خانوادگی و اجتماعی شد. نتایج نشان داد بهره‌گیری والدین درگیرسندروم آشیانه خالی با بهزیستی روانشناختی بالا از راهبردهای مقابله ای مؤثر شناسایی شده، به آنها درکاهش علائم سندروم آشیانه خالی و عبور موفق از آن کمک خواهدکرد.
خانم فاطمه بیات، دکتر ابوالفضل حاتمی ورزنه، خانم فاطمه جهانبخشی،
دوره 24، شماره 94 - ( 5-1404 )
چکیده
هدف: در برخی روابط زناشویی، علی‌رغم حفظ ثبات ساختاری نهاد خانواده، سطح رضایت عاطفی و روانی زوجین در حداقل ممکن قرار دارد. این پژوهش به بررسی عوامل مؤثر بر ماندگاری زنان در ازدواج‌های پایدار اما نارضایتمند می‌پردازد.
روش: پژوهش حاضر به روش کیفی از نوع رویکرد قراردادی انجام شد و داده‌ها از طریق مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته با ۱۳ زن که حداقل ۲۰ سال در ازدواج خود باقی مانده‌اند، اما از زندگی مشترکشان ناراضی بودند، جمع‌آوری گردید.
یافته ها: نتایج تحلیل محتوای داده‌ها نشان داد که عوامل اقتصادی، فرزندان، خانواده، باورهای فرهنگی و اجتماعی، ویژگی‌های شخصیتی فردی و عوامل مربوط به همسر، مهم‌ترین دلایل تداوم این ازدواج‌ها هستند. وابستگی مالی، نگرانی درباره آینده فرزندان، فشارهای اجتماعی، نداشتن مهارت‌های لازم برای استقلال، و تغییرات مثبت در رفتار همسر از جمله عواملی بودند که موجب ماندگاری زنان در این شرایط شدند.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که این عوامل به‌صورت تعاملی و پیچیده‌ای در تداوم ازدواج نقش ایفا می‌کنند. هرکدام از این عوامل، به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم، با سایر عوامل در ارتباط هستند و تأثیر یکدیگر را تحت تأیید قرار می‌دهند. بنابراین، در صورت خلل یا عدم مدیریت مناسب هرکدام از این حوزه‌ها (مانند کاهش حمایت مالی، فقدان اعتماد به فرزندان، یا افزایش فشارهای اجتماعی)، تعادل روابط زناشویی به‌شدت تهدید می‌شود و این موضوع ممکن است منجر به بحران‌های عمیق‌تری یا حتی طلاق شود در نتیجه برای حفظ ازدواج‌های پایدار، مدیریت جامع و همزمان این عوامل ضروری است.
