دوره 23، شماره 89 - ( 4-1403 )
جلد 23 شماره 89 صفحات 155-118 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
madanifar T, seyed mousavi P, Hashemipour M, Tabrizi M, koohi Esfahani5 M. Design and Validation of a Mentalization Promoting Program for Parents of a Child with Type 1 Diabetes and its Effectiveness on Parents' Reflective Functioning and the Child's Emotional-Behavioral Problems: A Single-Subject Study. QJCR 2024; 23 (89) : 5
URL: http://irancounseling.ir/journal/article-1-2024-fa.html
URL: http://irancounseling.ir/journal/article-1-2024-fa.html
مدنی فر طیبه، سیدموسوی پریسا، هاشمی پور مهین، تبریزی مهدی، کوهی اصفهانی مجید. طراحی و اعتباریابی برنامه تقویت ذهنی‌سازی ویژه والدین دارای کودک مبتلا به دیابت نوع یک و بررسی اثربخشی آن بر کنش تاملی والدین و مشکلات عاطفی _ رفتاری کودک: یک مطالعه تک‌آزمودنی. پژوهش های مشاوره. 1403; 23 (89) :118-155
URL: http://irancounseling.ir/journal/article-1-2024-fa.html
(نویسنده مسئول)، دکتری روان‌شناسی، استادیار، دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده خانواده، تهران، ایران. p_mousavi@sbu.ac.ir
چکیده: (485 مشاهده)
هدف: این پژوهش با هدف شناسایی مشکلات ذهنی‌سازی، طراحی و اعتباریابی برنامه تقویت ذهنی‌سازی والدین دارای کودک مبتلا به دیابت نوع یک و بررسی اثربخشی آن بر کنش تاملی والدین و مشکلات عاطفی _ رفتاری کودک انجام گرفت.
روش: در این پژوهش از روش آمیخته استفاده شد. در بخش کیفی پس از مصاحبه با 18 کودک مبتلا به دیابت نوع یک ساکن استان اصفهان و 22 نفر از والدین ایشان، مشکلات ذهنی‌سازی آن‌ها از طریق تحلیل مصاحبه‌ها با روش پدیدارشناسی استعلایی در قالب 3 مضمون کلی، 18 زیرمضمون اصلی و 50 زیرمضمون فرعی استخراج گردید. سپس مبتنی بر این مضامین و در چارچوب مفاهیم نظریه ذهنی‌سازی، برنامه تقویت ذهنی‌سازی والدین دارای کودک مبتلا به دیابت نوع یک طراحی شد. پس از تایید روایی محتوایی بر اساس شاخصCVI، با روش نیمه آزمایشی و طرح تک‌آزمودنی از نوع (A-B) با آزمودنی‌های مختلف، 5 نفر از والدین دارای کودک مبتلا به دیابت دارای معیارهای ورود به پژوهش، با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و در برنامه شرکت کردند. کارایی این برنامه در چهار مرحله (خط پایه، حین مداخله، پس از مداخله و پیگیری) با استفاده از پرسشنامه‌های سیاهه رفتاری کودکان (CBCL)، مقیاس کنش تاملی والدینی (PRFQ) و نشانگرهای تحقق اهداف برنامه مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌ها بر اساس شاخص‌های تحلیل دیداری بررسی شد.
یافته‌ها: حاصل بخش کیفی این مطالعه استخراج 3 مضمون کلی شامل عوامل زمینه ساز شکست ذهنی‌سازی، انواع مشکلات شایع ذهنی‌سازی و پیامدهای شکست ذهنی‌سازی است که مبنای طراحی برنامه تقویت ذهنی‌سازی ویژه والدین دارای کودک مبتلا به دیابت نوع یک قرار گرفت. نتایج بخش کمی نیز نشان داد برنامه طراحی شده ضمن برخورداری از اعتبار کافی، بر افزایش کنش تاملی والدین و کاهش مشکلات عاطفی _ رفتاری کودک مؤثر بوده و این تأثیر مثبت در مرحله پیگیری نیز ادامه داشته است. نتیجه‌گیری: با توجه به اعتبار برنامه فوق، پیشنهاد می‌شود این برنامه جهت کمک به بهبود سلامت جسمی روانی کودکان مبتلا به دیابت و خانواده‌های آنان به‌طور گسترده اجرا شود و هم‌چنین برای کودکان مبتلا به دیگر بیماری‌های مزمن نیز مناسب‌سازی شود.
روش: در این پژوهش از روش آمیخته استفاده شد. در بخش کیفی پس از مصاحبه با 18 کودک مبتلا به دیابت نوع یک ساکن استان اصفهان و 22 نفر از والدین ایشان، مشکلات ذهنی‌سازی آن‌ها از طریق تحلیل مصاحبه‌ها با روش پدیدارشناسی استعلایی در قالب 3 مضمون کلی، 18 زیرمضمون اصلی و 50 زیرمضمون فرعی استخراج گردید. سپس مبتنی بر این مضامین و در چارچوب مفاهیم نظریه ذهنی‌سازی، برنامه تقویت ذهنی‌سازی والدین دارای کودک مبتلا به دیابت نوع یک طراحی شد. پس از تایید روایی محتوایی بر اساس شاخصCVI، با روش نیمه آزمایشی و طرح تک‌آزمودنی از نوع (A-B) با آزمودنی‌های مختلف، 5 نفر از والدین دارای کودک مبتلا به دیابت دارای معیارهای ورود به پژوهش، با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و در برنامه شرکت کردند. کارایی این برنامه در چهار مرحله (خط پایه، حین مداخله، پس از مداخله و پیگیری) با استفاده از پرسشنامه‌های سیاهه رفتاری کودکان (CBCL)، مقیاس کنش تاملی والدینی (PRFQ) و نشانگرهای تحقق اهداف برنامه مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌ها بر اساس شاخص‌های تحلیل دیداری بررسی شد.
یافته‌ها: حاصل بخش کیفی این مطالعه استخراج 3 مضمون کلی شامل عوامل زمینه ساز شکست ذهنی‌سازی، انواع مشکلات شایع ذهنی‌سازی و پیامدهای شکست ذهنی‌سازی است که مبنای طراحی برنامه تقویت ذهنی‌سازی ویژه والدین دارای کودک مبتلا به دیابت نوع یک قرار گرفت. نتایج بخش کمی نیز نشان داد برنامه طراحی شده ضمن برخورداری از اعتبار کافی، بر افزایش کنش تاملی والدین و کاهش مشکلات عاطفی _ رفتاری کودک مؤثر بوده و این تأثیر مثبت در مرحله پیگیری نیز ادامه داشته است. نتیجه‌گیری: با توجه به اعتبار برنامه فوق، پیشنهاد می‌شود این برنامه جهت کمک به بهبود سلامت جسمی روانی کودکان مبتلا به دیابت و خانواده‌های آنان به‌طور گسترده اجرا شود و هم‌چنین برای کودکان مبتلا به دیگر بیماری‌های مزمن نیز مناسب‌سازی شود.
شماره‌ی مقاله: 5
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مشاوره خانواده
دریافت: 1402/10/26 | پذیرش: 1403/2/20 | انتشار: 1403/4/10
دریافت: 1402/10/26 | پذیرش: 1403/2/20 | انتشار: 1403/4/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
